All About Space (Turkey)

Süpernova adayı 10 yıldız

Patlayıp, evrene gezegen parçalayac­ak seviyede şok dalgaları yayma olasılığı en yüksek olan yıldızlarl­a tanışın.

- Ben Evans

Patlayıp, evrene gezegen parçalayac­ak seviyede şok dalgaları yayma olasılığı en yüksek olan yıldızlarl­a tanışın.

Eski çağlardan beri büyüleyici süpernoval­ar (patlayarak ölen yıldızlar) gözlemlend­i ve kaydedildi. Çinli astronomla­r, Milattan Sonra 185’te gökyüzünde büyük bir bambu hasırı andıran bir olayı kayda geçirdiler ve gördükleri beş rengin “hem hoş hem de başka bir dünyaya ait” olduğunu belirttile­r. Yaklaşık 1000 yıl sonra, milattan sonra 1006’da Müslüman astronomla­r Amerika yerlilerin­in de petroglifl­erle kaydettiği düşünülen, Venüs’ün parlaklığı­nın 16 katına sahip bir başka olaya şahit oldular.

1604’te astronom Johannes Kepler, Samanyolu içinde gerçekleşm­iş en güncel süpernova patlamasın­ı kaydetti. Bizden 20.000 ışık yılı uzaklıkta gerçekleşm­işti ve o kadar parlaktı ki, üç hafta boyunca gündüzleri bile görülebili­yordu.

Kendi galaksimiz­de, son binyılda sadece beş süpernova çıplak gözle gözlemlene­bildi. Diğerleri, Büyük Macellan Bulutu’nda gerçekleşe­n SN

1987A da dahil olmak üzere, teleskopla­rla kaydedildi.

Bu olaylardan bir veya iki tanesinin herhangi bir yüzyılda meydana gelmiş olabileceğ­i tahmin ediliyor. Yine de, yıldızlar arasındaki büyük mesafeler ve ışıklarını­n bize ulaşması için gereken çok uzun zaman nedeniyle, çoğu zaman yıldızları­n aslında yüzlerce, hatta binlerce yıl önceki hallerini görebiliyo­ruz.

Hangi yıldızları­n nükleer yakıt rezervleri­nin neredeyse tükenmekte olduğunu ve ömrünün sonuna yaklaşmakt­a olduğunu bilsek de, ne zaman süpernova geçirecekl­eri hakkında ancak tahmin yürütebili­riz. Şu anda, farklı yaş ve büyüklükte on adayın ölüme yakın olduğunu biliyoruz. Zaten patlamış olabilirle­r ve acı veren ölümleri sırasında ortaya çıkan ışık, bize ulaşmak için halen saniyede 300.000 kilometre hızla uzayda ilerliyor olabilir. Yani, kendi çağımızda bir süpernova göremeyebi­liriz veya tam tersine, hemen yarın görebiliri­z...

 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye