7Betelgeuse

Büyüklüğü, değişen parlaklığı, titreşimli şekli ve yanlış telaffuz edilen adı ile ünlü olan kızıl dev Betelgeuse çoktan süpernova patlaması ile ölmüş olabilir. Dünya’dan 642 ışık yılı uzakta olduğu için patlayıp patlamadığını yüzyıllar boyunca öğrenemeyebiliriz ancak torunlarımız bu patlamayı gece gökyüzünde Ay’ı büyük ölçüde gölgede bırakacak ve yavaş yavaş solmadan önce aylar boyunca görünür kalacak bir parlama olarak görecekler.

Betelgeuse, Avcı Takımyıldızı’nın sağ omzunu oluşturuyor yaşı 10 milyonun altında; evrensel anlamda henüz daha yeni yürümeye başlayan bir çocuk gibi nitelendirilebilir. Ancak sakin, yavaş dönen Betelgeuse hayatına 15-20 Güneş kütlesi ile başladı ve hızla gelişti.

Güneş’ten yüzlerce kez daha genç ve daha büyük olan yıldız, muhtemelen çekirdeğindeki hidrojeni tüketti. 2014 yılında karbon ve oksijenini tüketiyor olduğu ileri sürüldü. Bir sonraki adımda daha yüksek elementleri yakacağı ve 100.000 yıl içinde patlayıp zayıf bir nötron yıldızına dönüşeceği düşünülüyor. Betelgeuse’in kaderini anlamanın anahtarı, neden bu kadar kütle kaybettiğini belirlemek. Daha yüksek elementleri yaktıkça, atmosferi genişliyor, yüzeyindeki kütle çekimi zayıflıyor ve yılda Güneş’ten bir milyon kat daha fazla kütle bırakıyor. Betelgeuse Güneş rüzgârı yerine dev kütle atımlarından oluşan kasırgalar pompalıyor. Atılan maddeler yıldızın çevresinde çok katmanlı titreşimli bir “kabuk” oluşturuyor ve bu kabuk, görünen boyutundaki yüzde 15’lik bir daralmadan sorumlu olabilir. Astronomi açısından konuşursak, Betelgeuse’un kıyamet günü yakın. Peki patladığında torunlarımızı nasıl etkileyecek? İçimiz rahat olabilir, Betelgeuse Dünya’ya herhangi bir zarar vermek için çok uzakta.