“Anlık Mavi Geçici Olay” nedir?
Biliyor muydunuz?
Gökyüzünde aynı bölgeyi tekrar tekrar gözlemlerseniz, aniden görünen, parlaklaşan ve sonra kaybolan cisimler görürsünüz. Bu cisimlere “geçici olay” (transient event) adı veriliyor. Yıldız patlamaları veya süpernovalar bu tür geçici olaylara bir örnek olarak verilebilir. Son yıllarda, astronomi araştırmalarının artmasıyla gökyüzü daha sık gözlemlendiğinden dolayı, astronomlar sadece birkaç gün içinde ortaya çıkan ve kaybolan yeni bir geçici olay sınıfı belirledi.
Bu parlamalar çok hızlı ve görsel bölgenin mavi dalga boyunda göründüğünden dolayı, Anlık Mavi Geçici Olay (Fast Blue Optical Transients - FBOT) olarak adlandırılıyor. FBOT’ların ne olduğu henüz belli değil. “Normal” süpernovalar olamayacak kadar parlak ve hızlılar. Öne çıkan bir model, patlamadan önce uzaya çok fazla madde bırakmış olan yıldızların patlamaları.
FBOT, süpernova patlama dalgası bu maddelerin içinden geçerken parlama ve soğumaya neden olması ile ortaya çıkıyor olabilir. Başka bir deyişle, bu maddeler süpernovanın özelliklerini değiştiriyor ve bize farklı görünmesini sağlıyor.
Ancak, şu anda FBOT’un kara delik veya nötron yıldızı ile güçlendirildiği en az üç FBOT biliyoruz: AT 2018cow, CSS161010 ve Koala. Bunlar, yıldız patlamasının çekirdeğinde oluşuyor ve daha sonra güçlü bir fışkırma ile ortaya çıkıyor. Bu durumda FBOT, çevrede bulunan maddelerin içinden görülen ışık olabilir. Önümüzdeki yıllarda elektromanyetik spektrumda daha fazla FBOT gözlemledikçe, onları ve diğer modelleri kesin olarak ayırt edebileceğiz.
Evrende bir yerlerde her saniyede
bir süpernova patlaması gerçekleşiyor. Ancak, bu oran Samanyolu’nda yüz yılda
ortalama iki kere.