Uzman görüşü

Zodyak ışığı nedir?

Düşük ışık kirliliğine sahip bir bölgeye giderseniz, akşamları gökyüzünün batı bölgesinin alacakaranlıktan sonra bile aydınlık göründüğünü fark edebilirsiniz. Bu soluk ışık ekliptik düzlemden yayılıyor gibi görünüyor ve akşam geç saatlere kadar devam ediyor. Sabah saatlerinde ise aynı olay doğuya doğru baktığınızda meydana geliyor. Buna, Zodyak ışığı adı veriliyor. Zodyak ışığı,

Dünya yakınlarındaki toz parçacıklarının Güneş ışığı ile aydınlatıldığı ve ışığın Dünya’dan bakan gözlemcilere yansıması ile ortaya çıkan bir olgu.

Astronomlar, toz parçacıklarının kökeni hakkında yüz yılı aşkın süredir tartışıyorlar. Çok iyi bilindiği gibi, kuyruklu yıldızlar (dış Güneş Sistemi’nden gelen küçük buz yapıları) Güneş’e yaklaştıklarında toz ve gaz salıyorlar. Asteroitler de çarpışmalar veya hızlı dönüşleri nedeniyle toz yayıyor. Mars ve Jüpiter’in yörüngeleri arasındaki dış asteroit kuşağındaki bazı asteroitler, buz içerebiliyor ve gazla birlikte toz püskürtebiliyor. Güneş Sistemi’nin bu küçük cisimleri, Zodyak ışığı olarak gözlemlenebilir hale gelen önemli toz kaynakları.

Güneş Sistemi’nin ötesinden gelen toz parçacıklarının Zodyak ışığına katkısı da tartışıldı, ancak göz ardı edilebilir olduğu düşünülüyor. Bununla birlikte, son zamanlarda keşfedilen ‘Oumuamua’ gibi yıldızlararası cisimlerle motive edilen astronomlar, yıldızlararası tozun da katkısını bir kez daha değerlendirmek istiyor.

Modern çağlardan önce, Zodyak ışığını

Dünya’nın hemen hemen her yerinden gözlemlemek mümkün olmalıydı. II. Dünya Savaşı sırasında Japonya’nın Tokyo şehir merkezinden görülebildiğine dair kayıtlar bulunuyor. Bununla birlikte, hızlı endüstriyel büyüme ve etrafımızdaki yapay ışığın artması nedeniyle, Zodyak ışığı şiddetli pus ve ışık kirliliğinin arkasında gizlendi. Yapay ışıkla aydınlatılan gece, Zodyak ışığının ayırt edilmesini imkânsız kılıyor ve bu nedenle, bu olguyu dünyanın birçok yerinde gözlemlemek artık çok zor.