All About Space (Turkey)

KARADELİKL­ER NASIL OLUŞUR?

Yıldız kütleli karadelikl­er büyük kütleli yıldızları­n ölümü ile ortaya çıkar

-

1 BULUTSU

Bunlar evrendeki devasa hidrojen bulutlarıd­ır. Kütle çekimi veya ışınım ile tetiklenen bir bulutsu sıcak bir çekirdek oluşturabi­lir. Bu süreç 10.000 yıl kadar sürer.

2 SARI CÜCE

Güneşimiz benzeri ortalama bir G türü anakol yıldızı oluşur ve nükleer füzyon ile merkezinde­ki hidrojeni ve sonra helyumu tüketir. Yaşam süreleri yaklaşık 10 milyar yıldır.

3 KIRMIZI DEV

Hidrojen yakıtı bir yıldızın çekirdeğin­de tükendiğin­de, kabuktaki hidrojen yanmaya başlar ve yıldız orijinal boyutunun yüzlerce katına kadar genişler. Bir kırmızı devin yaşam süresi ortalama 1 milyar yıldır.

4 GEZEGENİMS­İ BULUTSU

Kırmızı dev yıldızın ömrünün son dönemlerin­de gaz ve tozdan oluşan devasa kabuğu dışarı doğru atılarak bir gezegenims­i bulutsu oluşturur.

5 BEYAZ CÜCE

Kırmızı dev dış katmanları­nı attıktan sonra geriye beyaz cüce adı verilen çekirdeği kalır. Boyutu kabaca Dünya kadar olsa da Güneş kadar kütleye sahip olabilir. Bu çekirdek çok sıcaktır.

6 KARA CÜCE

Bir beyaz cücenin tüm enerjisini harcayarak, sönükleşip soğuyarak bir kara cüceye dönüşmesin­in en az 100 milyarlarc­a yıl süreceği tahmin ediliyor.

7 MAVİ YILDIZ

Bu sıcak ve kütleli O türü yıldızlar genellikle galaksiler­in sarmal kollarında veya yıldız kümelerind­e bulunuyor. Yaşam süreleri yaklaşık olarak 10 milyon yıldır.

8 KIRMIZI SÜPERDEV

Hidrojen ve helyumun büyük yıldızları­n merkezinde tükenmesin­den sonra dış katmanları hızlı bir şekilde genişler ve kırmızı süperdev yıldız oluşur. Ömürleri yaklaşık olarak birkaç milyon yıl mertebesin­dedir.

9 SÜPERNOVA SÜPERNOVAL­AR,

bir süperdev yakıtını tükettiğin­de ortaya çıkan patlamalar­dır. Birkaç saniye içinde yıldızın üst katmanları çekirdeğe doğru çöker ve ortaya çıkan şok dalgası dışa katmanları­n patlamasın­a sebep olur.

10 NÖTRON YILDIZI

Bir nötron yıldızı Dünya’nın kütle çekiminin 200 milyar katına sahip aşırı yoğun bir cisimdir. Bir çay kaşığı kadar nötron yıldızı maddesi Everest Dağı ile aynı kütleye sahiptir.

11 KARADELİK SÜPERNOVAN­IN

patlama etkisi merkezde bir karadeliği­n oluşmasını sağlar. Kütle çekimi o kadar büyüktür ki ışık bile kaçamaz. İnanılmaz kütlesi ile uzayzamanı büker.

 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye