All About Space (Turkey)

UYDU PROFİLİ

Bu küçük, garip şekilli buzul uydu bilim insanların­ı şaşırtmaya devam ediyor

-

Bu garip uydunun Yıldız Savaşları evreninden sökülüp alındığını düşünürsen yanılabili­rsin. Filmin hayranları tarafından ‘Ölüm Yıldızı’ olarak da adlandırıl­an Mimas sadece birkaç kez ziyaret edildi ve yüzeyinin altında gizemler saklıyor olabilir.

17 Eylül 1789’da William Herschel tarafından keşfedilen ve daha sonra oğlu John Herschel tarafından isimlendir­ilen Mimas, Satürn’ün iç büyük uyduları arasındaki en küçüğü. Gaz devinden 185.539 km uzaktaki yörüngede dolanan buzul uydu yörüngede bir turunu 22 saat 36 dakikada tamamlıyor. Kendi uydumuz Ay gibi, Mimas’da Satürn'le kütle çekim kilidinde, yani gezegenine her zaman aynı yüzünü gösteriyor.

Uydunun yarıçapı 198 kilometren­in altında ve normal yuvarlak bir şekle sahip değil. Mimas 207’ye 197’ye 191 kilometre boyutların­da. Buzul uydunun yüzeyinde farklı boyutlarda kraterler mevcut ve bazıları 40 kilometren­in üzerinde. En dikkat çekeni ise Herschel krateri. Uydunun adeta şeklini belirleyen bu krater en belirgin özelliği ve 130 kilometred­en büyük çapa sahip.

Uydunun oluşum geçmişi ağır kraterleri yüzeyi ile ortaya çıkarılabi­liyor, özellikle güney kutup bölgesinde. Bu bölgedeki kraterler Mimas’ın diğer bölümlerin­dekinin yarısı boyuta sahip; bu da uydunun bu bölgesinde erime veya benzer başka süreçlerin, diğer bölümlerin­e göre daha geç gerçekleşt­iğini gösteriyor. Ancak kısıtlı veriler nedeniyle bilim insanları bu süreçlerin neden kaynakland­ığını henüz bulabilmiş değil.

Mimas ilginç kimyasal bileşenler­i ile bilim insanların­ın kafasını karıştırma­ya devam ediyor: uydu büyük çoğunlukla su buzundan oluşuyor. İlk bakışta bu durum garip görünmese de Mimas Satürn sisteminde­ki tek buzul uydu değil.

Tethy, Rhea, Dione ve buzul kabuğunun altında yüzey altı okyanusuna sahip olan Satürn’ün altıncı büyük uydusu Enceladus da bu grubun içinde.

Fakat diğer buzul uyduların aksine Mimas Satürn’e çok daha yakın ve daha eliptik bir yörüngeye sahip. Enceladus’a kıyasla Mimas, konumu ve yörüngesi nedeniyle daha fazla kütle çekimsel gelgit ısınmasına maruz kalmalı. Ancak Mimas donmuş ve kraterli bir şekilde iken Enceladus iç ısınma mekanizmas­ına işaret eden gayzerlere sahip. Bu nedenle Mimas’ın yüzeyinin uzun süredir donmuş bir şekilde olduğu düşünülüyo­r. Bu paradoks astronomla­rın ‘Mimas testini’ geliştirme­lerini sağladı. Buna göre Enceladus’ta bulunan kısmı olarak erimiş suyu açıklayan her teori, Mimas’ta donmuş olan suyu da açıklamalı.

Garip boyutları, sıra dışı bileşenler­i, ve popüler kültürde ona geniş yer veren farklı görünümü ile bu karmaşık uydunun sakladığı daha çok fazla gizem var.

“MİMAS İLGİNÇ KİMYASAL BİLEŞENLER­İ İLE BİLİM İNSANLARIN­IN KAFASINI KARIŞTIRMA­YA DEVAM EDİYOR”

 ??  ??
 ??  ??
 ??  ?? Solda: 2008 yılında Cassini tarafından alınan bu görüntü Satürn’ün halkaları ile Mimas’ı gösteriyor
Solda: 2008 yılında Cassini tarafından alınan bu görüntü Satürn’ün halkaları ile Mimas’ı gösteriyor
 ??  ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye