Göktaşları Nereden Geliyor?

Asteroitler, meteoroitler, kuyrukluyıldızlar: nasıl oluşuyorlar, neden önemliler?

Asteroitler, meteoroitler, kuyrukluyıldızlar: nasıl oluşuyorlar, neden önemliler?

Bugünlerde göktaşları genellikle insan hayatına ve medeniyetine sunduğu tehlike ile gündeme geliyor. Ancak astronomların bu sayısız kayaç cisimle ilgilenmesinin daha farklı bir nedeni de var: bu kayalar bize kökenimiz hakkında çok şey anlatıyor.

Greenwich Kraliyet Gözlemevinden astronom Dr. Marek Kukula “Belli detaylar halen net olmasa da Güneş Sistemi’nin devasa bir gaz ve toz bulutundan oluştuğunu düşünüyoruz.” diyor ve ekliyor: “Bu bulutun içindeki tozlar silikatlardan (oksijen ve silikon içeren bileşikler) oluşuyor ve boyutları duman parçacıklarına yakın.

Yani gerçekten çok küçükler ancak diğer gazların ve moleküllerin bir araya gelip bileşik oluşturabilmeleri için çok önemliler. Bu toz parçacıkları birbirleriyle çarpıştıkça birleşerek önce çakıl, kaya boyutlu cisimlere ve sonra dağ boyutlu asteroitlere dönüşüyor. Bunlar da bir araya geldiğinde gezegenleri oluşturuyor. Gerçek anlamıyla her şey en küçükten büyüyerek oluşuyor.”

Ancak iş gezegenlerin yapı taşlarını oluşturan bu cisimlerin ne olduğunu anlamaya geldiğinde ciddi bir problem ortaya çıkıyor. Kukula “Dünya’daki tüm kayalar, her ne kadar yıldızlararası tozdan oluşmuş olsa da günümüze kadar değişti.” diyor. “Dünya’nın oluşum sürecinde gezegenimiz ısındı ve bu toz parçacıkları tamamen eriyerek önce sıvı sonra da kristal hale geldi. Yani Dünya’daki kayalar, orijinal toz parçacıklarından çok daha farklı kimyasal düzene ve yapıya sahip.”

Neyse ki, erken Güneş Sistemi’ndeki tüm kayaç materyal gezegenlerin içinde hapsolmadı. Kukula bu konuda şu açıklamayı yapıyor: “Birçok enkaz toz, küçük kayalar veya asteroitler gibi büyük kayalar şeklinde formunu koruyor. Dünya’ya bir göktaşı düştüğünde, bu cisimler genelde değişime uğramamış oluyor. Yani bunlar Güneş Sistemi’nin erken dönemlerinin kayıtları gibi; başlangıçtan beri derin dondurucuda kalmış, Güneş Sistemi’nin neden oluştuğunu saklayan kayıtlar.”

Bazı göktaşları ise Güneş Sistemi’nin erken dönemlerinde gerçekleşen çarpışmaların kalıntıları olabilir; genç Dünya’nın, Mars boyutlarındaki Theia gezegeni ile çarpışması gibi.