YILDIZ PROFİLİ
Bu değişen yıldız en iyi saklambaç oyuncusu olabilir
Gökyüzünün en parlaklarından biriyken en sönüklerinden olabilen Mira yıldızının özellikleri astronomları yüzyıllardır büyülüyor. Balina Takımyıldızı’nda, 350 ışıkyılı uzaklıkta bulunan Mira (Omicron Ceti), gök ekvatorunda yer alıyor ve parlaklığı imkân verdikçe Dünyanın her yerinden gözlenebiliyor.
Bu ilginç gök cismi bir bünyesel değişen yıldız yani parlaklığı iç yapısındaki süreçler neticesinde değişiklik gösteriyor. Mira’nın parlaklığı düzenli aralıklarla değişiyor ve 11 ayda bir en yüksek seviyesine ulaşıyor. En sönük olduğu zaman 10 kadir olan
Mira bu dönemde bir dürbünle dahi zor gözlenebiliyor. Ancak parlak olduğu süreçte 1,7 kadir parlaklığa kadar ulaşabilen yıldız, çıplak gözle rahatlıkla gözlenebiliyor. Mira 18 Ağustos 2021’de en parlak konumuna ulaştı ve Ekim sonuna kadar çıplak gözle gözlenebilecek.
Mira’nın parlaklığındaki bu düzenli değişimlerin kayıtları 16. yüzyıla kadar dayanıyor. Alman bir papaz ve amatör astronom olan David Fabricius’ın, Ağustos 1596’da Balina Takımyıldızı’nda 3. kadirden bir yıldız fark etmesiyle, keşfedilen ilk değişen yıldız oldu. Gözlemlerini takip eden haftalarda Mira’nın parlaklığı bir kadir daha yükseldi. Yıldızın bu şovu geçiciydi çünkü Fabricius yıldızı gözlemledikten yaklaşık 2 ay sonra, yıldız gözden kayboldu.
1638 yılında Hollandalı astronom Johannes Holwarda bu garip yıldızı gözlemledi ve 11 aylık bir periyotta parlaklığının değiştiğini keşfetti. 1662 yılında Alman-Polonyalı astronom Johannes Hevelius, yıldıza Latince ‘harika’ anlamına gelen Mira adını koydu ancak bu ismin resmi olarak kayıtlara geçmesi Uluslararası Astronomi Birliği’nin Yıldız İsimleri
Üzerine Çalışma Grubu (WGSN) tarafından 2016 yılında onaylanması ile gerçekleşti. Zonklama periyodu 180 ila 1.000 gün arasında olan diğer değişen yıldızlara Mira türü değişen yıldız deniyor. Bu yıldızlar genellikle sıcaklığı 2.700 santigrat derece olan soğuk kırmızı dev yıldızlar.
Astronomlar Mira ile özellikle ilgileniyorlar çünkü bu yıldız, Güneş’in 5 milyar yıl sonra dönüşeceği bir tür olan kırmızı dev. Kırmızı devler, 0,3 ila 8 Güneş kütlesine sahip yıldızların anakoldan sonra ulaştıkları evre. Bu muhteşem yıldız gençlik dönemlerini geçmiş olsa da ışık şovu halen devam ediyor. Mira çekirdeğindeki tüm hidrojen yakıtını tüketti. Yıldız şu an üst katmanlarını fırlattıkça zonkluyor gibi görünüyor ve bu durum yıldızın parlaklığında değişime neden oluyor. Bu kırımızı dev yakıtını tükettiğinde etrafına gezegenimsi bulutsu denilen katmanlarını salarak beyaz cüceye dönüşecek.
“MIRA’NIN PARLAKLIĞINDAKİ BU DÜZENLİ DEĞİŞİMLERİN KAYITLARI 16. YÜZYILA KADAR DAYANIYOR”