Ankara’nın Kıyısında Kamusal Mekan Tasarlamak: Bağlum Sosyal Merkez Binası

Ciddi altyapı eksikleri olan bir Ankara çeper semtinde yoksunluğu duyulan bir kamusal merkez tasarımı…

Ciddi altyapı eksikleri olan bir Ankara çeper semtinde yoksunluğu duyulan bir kamusal merkez tasarımı… rggA Mimarlık tasarladı ve yazdı.

rggA Mimarlık Bağlum, Ankara’nın Keçiören ilçesine bağlı yaklaşık 36.000 nüfuslu küçük bir semt. Ankara’nın merkezine yaklaşık 12 km mesafedeki semt, kent merkezine göre rakımı daha yüksek olduğundan hava koşulu bakımından birkaç derece daha soğuk ve daha sert bir iklime sahip. Bağlum’un genel morfolojik yapısının ise aldığı göçler ve yeni yerleşimlerle giderek değiştiği gözlenmekte. Bundan yaklaşık sekiz yıl önce Bağlum sınırları içindeki köyler mahalle statüsüyle Keçiören’e bağlandı. Bununla birlikte altyapı eksiklerini gidermek üzere çalışmalar devam ediyor. Semtin son yıllarda artan talepler doğrultusunda ilçe olmaya yönelik çabaları bölgedeki sosyal faaliyetleri destekleyecek yeni yapılaşma ihtiyaçlarını da beraberinde getirdi. Keçiören Belediyesi tarafından yeni bir sosyal donatı olarak bölgeye kazandırılmak istenen Bağlum Sosyal Merkez Binası, belirli fiziksel ihtiyaçlarla birlikte, kısa sürede sosyal ve ekonomik kalkınmayı da tetikleyecek, herkese açık bir yerel alan olarak önerildi.

Proje alanı henüz mevcut yapılaşmanın tam olarak oluşmadığı bir bölgede konumlanıyor. Arsanın hemen arkasında tasarımı Keçiören Belediyesi tarafından yaptırılan oldukça büyük bir semt parkı yer alıyor. Bu park ile proje arsasının ilişkisi yeniden düşünüldü. 1/1000 ölçekli genel planlarda, parkın semt ile bağlantısının zayıf kaldığı düşünüldüğünden, projedeki fonksiyonlar gerek işlevleri gözetilerek gerekse parka erişimi kolaylaştırmak için üç farklı kütle ile çözümlendi. Arkadaki parkın parsele akışını, bu üç kütle arasındaki ana aks belirlemekte. Kafe ve restoran olarak önerilen en öndeki iki kütle arasına da sızan ara alanlar, kendi ölçeğinde kestirme yollar oluşturan; yeri geldiğinde bazı etkinlikler için de kullanılacak olan

fonksiyonel boşluklar olarak tasarlandı. Bu iki küçük hacmin ürettiği ara boşluklar, olası etkinlikleri desteklemek ve görsel bütünlüğü sağlamak amacıyla kütlelerin çatı izdüşümlerini baz alarak metal pergola ile yarı korunaklı hale getirilen mekanlar olarak düzenlendi. Genel çerçevede kütleler kadar boşluklara da aynı oranda önem verilmesi, bu üç kütleyi her daim aktif kılacak başlıca tasarım unsuru olarak belirlendi.

Bağlum Sosyal Merkez Binası, tüm alt fonksiyonların yerleştirildiği ana sosyal merkez binası ve parselin ön tarafında ayrı ayrı konumlandırılan tek katlı kafe ve restoran binaları olarak tasarlandı. Pek çok farklı fonksiyonu içinde barındıran ana binada; gençlik merkezi, çok amaçlı salon, çeşitli eğitim faaliyetleri için sınıflar, pilates ve “fitness” salonları, sauna, çocuklar için kulüp, ofisler ve yüzme havuzu kullanımın, gün ışığının ve iklimsel girdilerin maksimum verimliliğine göre dağıtıldı. Oldukça büyük bir hacmi kaplayan gençlik merkezi cephe boyunca uzanan büyük bir terasla birinci katta tasarlandı. Bu alanın gün ışığından olabildiğince yararlanması, her daim aktif ve yoğun yaşayan bir mekan olarak kullanımı için önemliydi. Beldenin eğitim, kültür ve sosyal faaliyetlerine hizmet edecek olan sınıflar ise büyük bir boşlukla bir alt kattaki çok amaçlı salon ve fuaye mekanlarına bakan asma katta tasarlandı. Yüksek yoğunluklu bloklarca çevrelenmeyen Bağlum Sosyal Merkezi, bütünüyle siyah renkli yerel andezit taşla kaplanan ve siyah camlarla yekpareliği derecenlendirilen kütlesiyle, baskın bir o kadar da mütevazı bir dil oluşturuyor. Bağlum’un merkeze oranla biraz daha sert bir iklime sahip olması ve taşın dayanıklılığı, malzeme seçiminde etkili oldu. Kütlelerin cephesindeki yerel andezit taşların, farklı kesit ve genişliklerde kullanılmasıyla gün içinde gölgenin değişen etkisinden yararlanılıyor. Projede, özellikle kamu yapılarında ve Ankara genelinde yoğun olarak kullanılan bu taşın, alışılmadık detayda uygulanmasıyla bir yenilik ve farkındalık yaratılması hedeflendi.