Johann Joachim Winckelmann | 1717-1768
Alman arkeolog, sanat tarihçi ve kuramcı; 1717’de Stendal’de doğdu; 1768’de Trieste’de öldü.
1738’den başlayarak Halle Üniversitesi’nde teoloji eğitimi aldı. 1741-1742 yıllarında Jena Üniversitesi’nde tıp öğrenimi gördü. 1748’de Dresden yakınındaki Nöthnitz’de Bünau kontunun kütüphanecisi olarak çalışmaya başladı. Bu dönemde Yunan sanatı konusunda bilgisini derinleştirdi. 1755’te Gedanken über die Nachahmung der griechischen Werke in der Malerei
und Bildhauerkunst (Yunan Resim ve Heykel Sanatındaki Yapıtların Taklit Edilmesi Üzerine Düşünceler) adlı yapıtını yazdı. Daha sonra pek çok dile çevrilecek bu metin Avrupa’da yankı uyandırdı. Winckelmann, 1754’te Katolik mezhebine geçti; ertesi yıl Roma’ya giderek önce kardinal Archinto’nun, 1758’den sonra da dönemin en ünlü antik yapıt koleksiyonlarından birine sahip olan kardinal Albani’nin kütüphanesinde çalıştı. Bu görevleri sayesinde Roma’nın sanat hazinelerini yakından tanıma ve aralarında Avrupa soylularının da bulunduğu ziyaretçilere sanat danışmanlığı yaparak becerilerini geliştirme olanağı buldu.
Özel izinle sürdürülen kazıların yapıldığı Pompei ve Herculaneum kentlerini gezdi. Yayımladığı yazılarda kazıların hiçbir sistem ve yönteme dayanmadan yürütülmesini ve buluntuların gizli tutulmasını eleştirdi ve kazıların uzman ellere bırakılması yönünde uyarılar yaptı. Gerek bu düşünceleri gerekse hazırladığı değerli taş koleksiyonu kataloğu “arkeolojinin babası” olarak anılmasını sağladı. Winckelmann’ın başyapıtı sayılan
Geschichte der Kunst des Alterthums (Eski Çağ Sanatı Tarihi) 1764’te yayımlandı. Kitapta, Antik Çağ yapıtlarını ilk kez sınıflandırdı; aralarındaki üslupsal farkları tanımladı, sanat ve mimarlık tarihini bir ardışık üsluplar tarihi olarak yazma yolunu açtı. Sanat ve mimarlık tarihinin ayrı bir uzmanlık dalı, arkeolojinin de beşeri bilimlerin bir kolu olarak ele alınmasının Wincklemann’la başladığı söylenebilir.