Notlar:

1 Muriel Rukeyser, The Speed of Darkness, Random House, New York, 1968. 2 Naturgemaelde dilimize “Doğa Resmi” olarak çevrilebilir. Humboldt seyahatlerinden döndüğünde, bu seyahatlerde edindiği gözlemlerin görsellerini hazırlatır. Bu görseller sıcaklık, bitki türü, jeoloji ve topografya bilgilerini teknik bir dille anlatmakta aynı zamanda sanatsal bir değer taşımaktadır. 3 Andrea Wulf, Doğanın Keşfi adlı Humboldt’un hayatını anlatan kitabında seyahatlerini, gözlemlerini, buluşlarını ve kişisel hayatını etkili bir biçimde anlatır. Bkz.: Andrea Wulf, Doğanın Keşfi, çev.: Emrullah Ataseven, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2017. 4 Orijinali Land Ethic olarak geçen kavram dilimize “Yeryüzü Etiği” olarak da çevrilebilir. Aldo Leopold 20. yüzyılda çevre etiği ve felsefesi alanlarında en etkili düşünürlerden biridir. Doğal alanların korunmasına ve doğadaki tüm türlerin koruma altına alınmasına yönelik çalışmaları ile öne çıkar. 5 Leopold’un Bir Kum Yöresi Almanağı eserini dilimize çeviren Ufuk Özdağ’ın kitaba dair derlemesi olan “Aldo Leopold ve Toprak Etiği” için bkz.: [http:// permacultureturkey.org/aldo-leopold-ve-toprak-etigi]. 6 Koruma biyolojisi, doğayı ve dünya üzerindeki biyoçeşitliliği konu alan; türleri, habitatları ve ekosistemleri çeşitli tahribatlardan korumayı amaçlayan biyolojinin bir alt dalıdır. Doğal kaynak yönetimi ve bu anlamdaki bir suistimalin sebebi olabilecek ekonomiler ile de ilgilenmektedir. 7 Tipping point kavramını, Lovejoy Amazonlardaki ekolojik krize yaklaşıldığını ve ekosistemin kırılganlaştığı seviyeyi imlemek için kullanmaktadır. Bu sayede kavram zayıflayan ekosistemlerin eşik seviyesini ifade etmek için kullanılmaya başlamıştır. 8 Edward O. Wilson biyoçeşitlilğin gezegenimiz için önemini, Thomas E. Lovejoy ile birlikte savunan Amerikalı biyolog. Yaşamın Çeşitliliği, Sosyobiyoloji, İnsan Varlığı’nın anlamı ve Biyofilia gibi Doğa-İnsan İlişkisi’ni çağdaş bir yorumla savunduğu pek çok eser vermiştir. 9 Micheal Pollan, Arzunun Botaniği, çev.: Sevim Okyay, Domingo Yayınevi, İstanbul, 2011. 10 Mancuso’nun botanikçi Alessandra Viola ile birlikte kaleme aldığı Bitki Zekasının Şaşırtıcı Tarihi ve Bilimi kitabında bu ilişkiler, duyuları ve zekaları detaylı biçimde anlatılmaktadır. Bkz.: Stefano Mancuso, Alessandra Viola, Bitki Zekasının Şaşırtıcı Tarihi ve Bilimi, Yeni İnsan Yayınevi, İstanbul, 2017. 11 Edward O. Wilson, The Diversity of Life, Harvard University Press, Cambridge, MA, 1992. 12 Bu proje Enise Burcu Derinboğaz, Öykü Arda, Melike Üresin ve Batuhan Akkaya tarafından gerçekleştirilmiştir. 13 Bu proje Enise Burcu Derinboğaz, Öykü Arda, Tevfik Saygın Özcan, Müge Yorgancı, Esin Temelli, Erhan Uysal ve Burak Şendur tarafından gerçekleştirilmiştir. 14 Bu proje Enise Burcu Derinboğaz, Öykü Arda ve Melike Üresin tarafından gerçekleştirilmiştir. 15 Bu proje Enise Burcu Derinboğaz ve Alper Derinboğaz tarafından gerçekleştirilmiştir. 16 Bu proje Enise Burcu Derinboğaz, Öykü Arda, Alp Şerif Besen ve Edis Bengi Erciyes tarafından gerçekleştirilmiştir.