Baku: Oil and Urbanism; Hong Kong - İstanbul: Şehri Şahsileştirmek; Tarihi Çevre Algısı.

Eve Blau, Ivan Rupnik

112 Yayın

Park Books, Zürih, 2018, 304 sayfa, ISBN 978 3038600763

Bir zamanlar Rus İmparatorluğu’nun ve Sovyetler Birliği’nin parçası olan başkent Bakü’de petrol ve şehircilik ekonomik, politik ve fiziksel bakımdan bütünüyle içiçe geçmiş durumdadır. Bakü’nün zengin petrol yataklarının keşfi, 19. yüzyılın sonu ile tarihlenir; kent ve çevresinde petrol sahaları Nobel ailesinin girişimiyle modernize edilirken yerli “petrol kralları”, yeni kavuştukları bu serveti, kozmopolit bir şehir merkezinin geliştirilmesinde kullandılar.

Sosyalizmin petrol şehri olarak biçimlendiği Sovyet döneminde ise Bakü, bir kentsel deney alanına dönüşür. Bu proje, petrol kuleleri ve boru hattının yanısıra okul, dükkan ve sinema gibi çok sayıda yapı ile binlerce işçiyi barındırmak üzere Hazar Denizi’nde toprak dolgu alan üzerine kurulmuş “Neft Daşları” (Petrol

Taşları) kentinin tasarımını da kapsamaktadır. Günümüzde ise kent, belirsiz bir geleceğe doğru yöneldiği bir üçüncü dönemi deneyimlemekte. Şehir plancıları ve yatırımcılara göre kentin geleceği, şehircilik ve petrolün ayrılmaz bir bütün haline geldiği Bakü’nün bir proje olarak dikkatlice okunmasına dayanıyor.

Kapsamlı bir araştırma projesini temel alan kitap, Bakü’de petrol imalatının kentsel gelişimi nasıl teşvik ettiğini inceliyor. Daha önce yayınlanmamış zengin bir görsel malzemeye yer veren kitapta, araştırma petrol ve kent üretiminin eşzamanlı evrimiyle ortaya çıkan politik, ekonomik ve teknolojik koşulların tanımladığı üç tarihsel döneme ayrılıyor. Kitap ayrıca, Iwan Baan’ın yeni bir fotoğraf dizisine de yer veriyor.