Çocukların Mimarlığını Örgütlemek
H. Cenk Dereli Mart ayında Seferihisar’da gerçekleşen “Çocukların Mimarlığı” atölye çalışması, Seferihisar Çocuk Belediyesi’nden çocukların kendi yaz kamplarını tasarlama sürecini kapsıyordu. Seferihisar Belediyesi’nden Levent Şeşen, çocuk yaz kampını çocukların fikirlerinden yola çıkarak yaratmak istediklerini söylediğinde, bu yazı serisi kapsamında okuyacağınız çok paydaşlı, uluslararası süreci kurgulama şansını elde etmiş oldum.
Öncelikle, atölye çalışmasının İsveç Enstitüsü’nün İsveç ve Türkiye’den paydaşlar arasında uzun vadeli karşılıklı yaratıcı değişimi amaçlayan “Equal Spaces” programının parçası olduğunu belirteyim. Ekim 2018’de yerel etkinlik yönetimi, sergi tasarımı ve üretimini yaptığım, aynı projenin parçası “Demokratik Mimarlığı Amaçlamak”, “Ahşap Ülke”, “Akıllı Kent” sergilerini, sergi içerikleri ile ilişkili alanlardan yerel profesyonellerin de katıldığı bir etkinlik programı ile gerçekleştirmiştik. İzmir ve çevresinde kamusal alanların demokratik süreçlerle yaratılmasına önayak olan kurumlar ve projelerini ziyaret ettiğimiz gezi sırasında Seferihisar Çocuk Belediyesi’ni de görmüştük.
Seferihisar Belediyesi uluslararası Cittaslow (Yavaş Kentler) ağına Türkiye’den kabul edilen ilk belediye. Türkiye ve yurtdışında, kurduğu tohum bankasıyla, yerel kooperatiflerle, çocuklara ve kadınlara odaklanan projelerle ve yenilikçi teknolojileri tarım ve kent yönetiminde kullanmasıyla da tanınıyor. Çocukların yönetimindeki bütçe, yetişkinlerden bağımsız seçim ve yönetim süreci, çocukların Seferihisar Belediyesi birimlerinden doğrudan talepte bulunabilmeleri ve birimlerin bunları uygulama zorunluluğu; çocukların farklı ölçeklerde kentsel planlama projelerine doğrudan katılmalarını sağlayan çalışmalar ile İsveçli konukları şaşırtmış, beni de oldukça gururlandırmıştı. Proje gerçekleşirken Seferihisar Belediye Başkanı, şimdi ise İzmir Büyükşehir Belediye
Başkanı olan Tunç Soyer’e, hem nazik evsahipliği hem de bütün bu projeleri yaratan vizyonu için bu satırları bir bahane olarak kullanıp teşekkür etmek isterim.
Çocuk Belediyesi ile “Equal Spaces” kapsamında bir proje yapmak aklımızdayken Levent Şeşen’den çocuk yaz kampı projesini duyunca; çocukları İsveç’te, İzmir’de ve İstanbul’da çocukkatılım-mimarlık/tasarım alanında çalışan profesyonelleri, ulusal ve uluslararası sivil toplum örgütlerini biraraya getirmek ve yenilikçi katılım yöntemlerini denemek için bunun iyi bir fırsat olacağını düşündüm. İsveç Enstitüsü aracılığı ile Birleşmiş Milletler Habitat - İnsan Yerleşimleri Programı’nın bir parçası olan Block by Block Vakfı da projeye dahil oldu. UN-Habitat Block by Block, kentlilerin kentleşme projelerine doğrudan katılımını sağlayan bir vakıf. Genellikle kamusal projelerde sözü olmayan mahallelileri aktif bir şekilde süreçlere dahil etmek için güçlü bir görselleştirme ve işbirliği aracı olarak kullandıkları Minecraft bilgisayar oyunu metodolojilerinin temelini oluşturuyor. Türkiye’nin farklı kentlerinde katılımcı tasarım ve uygulama süreçleri kurgulayan, benim de proje koordinatörlerinden olduğum Herkes İçin Mimarlık
Derneği’nin Seferihisar Belediyesi ile ilişkisi 2013’te gerçekleştirilen “Kutu Kutu Mimarlık” atölyesi ile başlamış, sonrasında Kocaçay Kıyısı Katılımcı Tasarım Stratejisi ile devam etmişti. Çocuk yaz kampı projesinde derneği, bu deneyimi dolayısıyla İzmir Seferihisar Belediyesi, UN-Habitat Block by Block ve İsveç Enstitüsü ile projenin ana paydaşlarından biri olarak konumlandırdım. Stockholm’den Equator Architects, İstanbul’dan mimarlar Alexis Şanal, Boğaçhan ve Berna Dündaralp, karikatürcü, ressam, grafiker, çizgi film yapımcısı, reklamcı Emre Senan ve Herkes İçin Mimarlık Derneği üyeleri ile; İzmir’den mimar Michael Young, Doç.
Dr. Aslı Ceylan Öner, Prof.Dr. Koray Velibeyoğlu, Doç.Dr. Hikmet Gökmen, mimarlar Dürrin Süer, Metin Kılıç,
Evren Başbuğ ve tasarımcı Mine Ovacık gibi meslek profesyonellerini iki günlük atölye çalışmasına davet ettim. Onların katılımıyla çocuk, kamusal alan, katılım ve mimari tasarıma dair tartışmaları zenginleştirdiğimize inanıyorum.
Tüm süreç İsveç Enstitüsü’nün ve Seferihisar Belediyesi’nin desteği ile hayata geçti. Tüm etkinlikler benim küratörlüğümde, Herkes İçin Mimarlık Derneği ile Cut-Paper, İzmir Ekonomi Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi öğrenci tasarım kulübünün yürütücülüğünde gerçekleşti.
Önümüzdeki aylarda Herkes İçin Mimarlık Derneği ve Cut-Paper üyeleri olarak, mimar Evren Başbuğ ve Seferihisar Belediyesi’nden temsilcilerin danışmanlığında bu fikirleri mimari projelere tercüme edeceğiz ve en kısa zamanda Seferihisar Çocuk Belediyesi Yaz Kampı’nın inşaatına başlayacağız.