Bir Meydan Öyküsü: Beyazıt (1914-1964)

Sevince Bayrak Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2019, 128 sayfa, ISBN 978 6052958773

Büyük Constantinus devrine kadar uzanan kadim bir tarihi bulunan Beyazıt Meydanı (önce Forum Tauri, sonra Forum Theodosius) hem bu tarihsel süreciyle hem de modern kentte uzunca süre oynadığı merkezi rolle, İstanbul ile özdeşleşmiş meydanlardan biridir. Sevince Bayrak, bu uzun tarih içinde elli yıllık çok sınırlı bir zaman aralığını seçiyor: 1914-1964. Bu sıkıştırılmış zaman ve kentin bütününe göre sınırları belli bir mekandan yola çıkarak Beyazıt Meydanı’nın başından geçenler üzerinden bir meydan, aslında bir kent öyküsü paylaşıyor.

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e bir meydana yüklenen işlev ve değerlerin değişim sürecini titiz bir arşiv çalışmasına dayanarak izleyen yazar, “kamusal alan”ların belirlenmesinde iktidarlar ve ideolojiler kadar, gündelik yaşamın çok çeşitli aktörlerinin de rol oynayabildiğini gösteriyor.

Metropollerin de tıpkı ünlü kişiler gibi hayalet yazarlara ihtiyacı olduğu fikrinden yola çıkan kitap, onca gürültü patırtının arkasında bir meydanda yaşanan değişimi farklı taraflarıyla, yazarları, mimarları, valileri, belediye başkanları, şoförleri, esnafı,

öğrencileriyle birarada okuyarak, kentin sesini duymaya ve duyurmaya çalışıyor.

Kitap şu bölümlerden oluşuyor: Giriş: “Küçük Şeyler”;

1. Bölüm: “Büyüklük”, Ölçek, Program, Görünmezler, Dokunulmazlar, Gülünç Büyüklük Arzusu; 2. Bölüm: “Boşluk”, Şimdiki Zamandan Kurtulmak, Havuz, Eğim, Yalnız Abideler, Katmer; 3. Bölüm: “Müellif”, İki Yabancı, Yıldız, Eleştiri,

Neden; Sonuç: Hayalet Yazar ve Kahin, İki Bulgu, Ekler, Hava Fotoğrafları, Haritalar, Notlar, Kaynaklar, Dizin.