Vkhutemas’ta Akademik Konferanslar*

Ia. A. Kornfeld ■ Kasım ayında Vkhutemas’taki tüm fakültelerin katıldığı bir konferans düzenlendi ve fakülteler aşağıdaki hedefleri belirlediler:

1 Fakülte ve fakültenin ana “kullanıcıları” arasında doğrudan bağlantılar kurmak, örneğin devletin iktisadi örgütlenmeleri ve Sovyet toplumu arasında;

2 Fakültenin programını düzenlemek;

3 Uzmanlara verilen eğitimdeki pratik eksikleri belirlemek ve ders programını uygun bir biçimde düzeltmek için sunulan önerileri tartışmak; ders programının ideolojik yaklaşımını ele almak.

Mimarlık Fakültesi’nde 18 Kasım Perşembe günü bir konferans düzenlendi.

İlk oturuma, davet edilenlerin %70’i katıldı. Vkhutemas’ın rektörü

P.l. Novitski oturum başkanı seçildi ve yaşamımızda toplumsal bağlamda gerçekleşen değişimler üzerine konuştu. Bu konuşmasında yaşam tarzımızı yeniden şekillendirmemiz ve toplum, endüstri ve konut inşası alanlarında büyük çaplı mimari görevlerimizi yerine getirmemiz gerektiğini söyledi.

Bu konuşmanın ardından Mimarlık Fakültesi dekanı I.V. Rilski fakültedeki akademik yaşam ve ders programının yapısı üzerine konuştu. Devrim’den günümüze, fakültede tüm derslerini tamamladıktan sonra son üç dönemde mezun olan 70 öğrenciden sadece birinin İş ve İşçi Bulma Kurumu’nda işsiz olarak kayıtlı olduğunun altını çizdi. Bu durum, bu bölümden mezun olan mimarların bugünün pratik ihtiyaçlarını karşılayacak bir eğitim aldığını gösteriyor.

Akademisyen A.V. Şçusev günümüzde bir mimarın rolüne ilişkin karşıt görüşler üzerine konuştu. Şçusev’in belirttiği ilk görüşe göre bir mimar aynı zamanda bir mühendis olmalıdır çünkü ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik koşullar lüks tüketime imkan vermediğinden binaların inşasında dekoratif ya da “estetik” unsurlara gerek görülmemelidir.

İkinci görüşe göre ise bir mimarın görevi tam da bir mühendis tarafından hayata geçirilmiş bir bina projesinin süslenmesidir ancak bunun için şu an sahip olmadığımız kaynaklara ihtiyaç vardır.

Şçusev bu iki seçeneğin de temelsiz olduğunu ve doğru yaklaşıma göre bir mimarın çalışmasının her zaman için üstlendiği vazifenin ekonomik çözümüne karşılık gelmesi gerektiğini belirtti. Bir mimarın esas vazifesi olan mekanın düzenlenmesi sözkonusu olduğunda mekansal düşünme zorunludur ve tam da bu düşünme biçimi bir mimarın inşaat sürecini örgütlemesine her dönemde imkan tanır. İyi bir çözüm, güzel bir çözümdür çünkü güzellik vazifenin gerektirdiği doğru, mekansal ve hacimsel çözümden ayrılamaz. Vazgeçilemez bir başka güzel şey de insanlığa ilham veren yaşam sevincini kavramsallaştırma biçimimizdir ve insanlığın bu estetik duyarlılığını tatmin etmek daima mimarlığın temel vazifelerinden biri olmalıdır.

İkinci konuşmacı, mimarlık kuramı derslerinin organizasyonu ve araştırma enstitüsü hakkında konuşan Profesör N.V. Dokuçaev idi. ASNOVA ve OSA’dan AKhRR [Devrimci Rusya Sanatçılar Derneği] temsilcileri tartışmalar sırasında birtakım noktaları gündeme taşıdılar.

AKhRR adına söz alan ve geleneksel klasik modellere dönülmesi gerektiğini düşünen bir mimar olan Sukhanov konuşmasında Vkhutemas’ın mimarlık anlayışının ideolojik çizgisine yönelik eleştirilerine odaklandı.

ASNOVA temsilcisi mimar Lamtsov, fazla maliyetli olmadığı gerekçesi ile mimarlığın varolma hakkına sahip olduğunu söyledi. OSA ve SA dergisinden mimarlar Burov ve Kornfeld de Vkhutemas’ı tebrik ettiler ve okulun yeni bir mimarlık anlayışının yaratılmasında oynadığı devrimci rolün altını çizdiler.

İkinci gün; ders programının sanatsal ve teknik yönlerinin akademik boyutları üzerinden iki grubun çalışmalarına ayrılmıştı. Sunumlar dinlendi ve bu sunumlara dair kararlar hazırlandı. Teknik bölüm ders programını detaylı bir şekilde inceledi ve programın genel olarak fakültenin ihtiyaçlarını karşıladığında karar kıldı. Bazı dersler için düzenlenen seminerlerin ve yapılan laboratuvar çalışmalarının güçlendirilmesinin gerekli olduğunu vurgulandı.

Gruplar Glavprofobr [Profesyonel ve Teknik Eğitim Baş Komitesi] temsilcisi yoldaş Bekker’in görüşlerini desteklemedi. Bekker birinci genel toplantıda fakültenin teknik ders programında ciddi bir güçlendirme yapılmasını önermişti.

Bugünkü teknolojik koşullar uzmanları gerek örgütlenme yöntemleri gerekse pratik görevleri geliştirecek daha kapsamlı bir bilimsel farklılaşma yolunu izlemeye zorluyor.

İkinci genel toplantıda Profesör Rilski ve Profesör Lakhtin’in birinci toplantıda, verilecek derslere dair öne sürdüğü öneriler ve Profesör Ladovski’nin fakültedeki araştırma enstitüsünün görevlerine dair önerileri de dahil olmak üzere bilim ve teknik grubunun aldığı tüm kararlar tartışılmadan kabul edildi. Profesör A.A. Vesnin’in fakültede serbest el çizim ve eskiz (risovanie) derslerinin programına dair savları da tartışılmadan kabul edildi. Bu karar, öğrencilerin mekansal kavrayışlarını bütünüyle geliştirme; hacim, yüzey, renk ve formu algılama ve ifade etme yöntemlerine hakim olma sorununu yeni bir şekilde ortaya koydu. Oldukça önemli bir mesele olan nesnelerin iç düzenlemeleri ile bu yapıyı dışsal olarak ifade eden formlar arasındaki bağlantıları incelemek için bir araç sundu. Profesör A.A. Vesnin’in önerdiği öğretim yapısında bu türden bir mimari çizim mimarlık eğitiminin ayrılmaz bir parçası haline gelecekti.

Profesör L.A. Vesnin’in sunumundaki, fakültede kararlaştırılan görevleri devletin çeşitli iktisadi örgütlenmeleriyle sistematik bir şekilde ilişkilendirmeye dair öneriler de tartışılmadan kabul edildi. Şimdiye kadar bu tür görevler üzerinde yapılan çalışmalar, bizi daha yaygın olarak uygulanması gereken bu çalışma yönteminin gerçekçiliği ve uygunluğuna ikna etmektedir. Birinci oturumda olduğu gibi ikinci oturumda yürütülen tartışmada da çağdaş mimarlığın ideolojisi Profesör Krinsky ve Profesör Dokuçaev’in fakültede birinci ve ikinci yıllarda verilen Temel Dersler’in öğretim yöntemlerine dair konuşmalarıyla ilişkili olarak ele alındı ve bu yıllarda uygulanan programların 3. yıldaki öğrencilerin çalışmalarıyla ilişkilendirilmesine odaklanıldı. Şu anda ilk iki yıl verilen eğitim ASNOVA üyesi mimarlar tarafından yürütülmektedir. İlk iki yıl uygulanan eğitim yöntemi formu, formun bağımsız varlığı ve algısı açısından incelemeye yöneliktir. Bunun sonucunda form hem tasarlanan nesnenin fonksiyonel amaçlarından hem de kendi yapıcı ve teknik özünden ayrılmaktadır. Gerçekte, hacim, mekan, renk, kütle, ağırlık, ölçek vb. “temel disiplinler” üzerine yürütülen çalışmalar tam manasıyla soyutlamaya yol açar ve öğrenciler tarafından gerçek hayattan oldukça kopuk yeni bir metafizik alan anlayışının temel çalışmaları olarak algılanırlar.

Tartışmalarda söz alan OSA üyeleri bu türden bir soyut biçimsel çalışma yöntemini materyalist ilkeler üzerinde temellenen organik bir tasarım oluşturma yöntemiyle, yani belirli somut önkoşullara yanıt olarak formun öğelerini oluşturan işlevsel düşünme yöntemiyle karşılaştırdılar.

Öğretim elemanlarının da sunumlarında değindiği, ilk iki yıl verilen derslerle sonraki yıllarda verilen dersler arasındaki uçurumu, ancak bu koşullar altında kapatabiliriz.

■ Ia. A. Kornfeld

*Sovremennaya Arkhitektura, 1926, 5-6, s. 135-7.

Çeviri: İpek Tabur

Gosizdat, Moskova, sayılar: 1/1923, 2/1023

Sovyetler Birliği’nin avangart sanat örgütlenmelerinden biri olan LEF (Sanatın Sol Cephesi) tarafından 1923-1925 aralığında yayınlanan derginin editörlüğünü Osip Brik ve Vladimir Mayakovski üstlendi; kapaklarını Aleksandr Rodçenko tasarladı. Dergi, ilk sayılarında beyan ettiği şekilde sözde solcu sanatın ideoloji ve uygulamalarını yeniden incelemek, bireyciliği terkederek sanatın sağladığı imkanlarla komünizmi geliştirmek hedeflerini benimsedi.