Bimfili Soruyor: Yapı Sektörünün Gözünden BIM Deneyimleri
Aliye Göçer ■ Yapı Bilgi Modelleme
(BIM) kavramının, ülkemizde farklı ölçekte ve çeşitli mesleki yapıda olan firmalar tarafından projelendirme, uygulama ve işletme süreçlerinde kullanımı, gelişen teknoloji ve değişen proje üretim yöntemleri ile birlikte yaygınlaşmaya başladı. Başarıyla yürütülen projelerin arkaplanında, BIM süreçlerine adapte olabilen ve bu dönüşümü firma kültürü haline getirebilen ekipler var. Sektörde edinilen bu tecrübeleri sosyal farkındalık platformu Bimfili olarak, bugüne kadar birçok konferans, seminer, canlı yayın organizasyonları ve mini belgeseller ile aktardık ve Arredamento’nun bu sayıdaki Tema’sı kapsamında, farklı mesleki pratiklerden içinden BIM’i deneyimleyen konuklarımızla gerçekleştirdiğimiz bu söyleşiyle paylaşıma devam ediyoruz. Sorularımızı Emay Uluslararası Mühendislik ve Müşavirlik’ten Uğur
Çelik, BIM Akademi’den Hatem Özdemir, Su-Yapı Mühendislik ve Müşavirlik’ten Gökmen Becerik, FREA’dan Fatih Yavuz ve Emre Şavural yanıtladı.*
BIM’e geçiş, disiplin isteyen ve karar gerektiren bir süreç. Birçok firmada doğru olmayan strateji ve yöntemler ile bu süreç olumsuz sonuçlanırken, bazı firmalarda oldukça başarıyla hayata geçirilebiliyor. Sizlerin bu bağlamda BIM’e geçiş deneyiminizi merak ediyoruz. Firmanızda çalışmalarınıza BIM’in dahil edilmesi, kimin fikriydi, nasıl başladı?
Uğur Çelik: BIM’e geçiş sürecinde bizim temel bakış açımız değişim ve dönüşümden korkmamak oldu. Yıllar içinde farklı uzmanlık alanlarında edindiğimiz tecrübeler ve karşı karşıya kaldığımız zorluklar sonucunda BIM fikrini olgunlaştırdık. Bu tecrübeler ışığında ilk olarak sahip olduğumuz tüm verileri BIM süreçlerine uygun ortak veri ortamına taşıma konusuna odaklandık ve hızla verileri aktif hale getirdik. Devamında ise ülkemizin farklı şehirlerinde devam eden müşavirlik işlerimizde saha verilerini tek bir merkezde toplamak ve bu verilerden projenin yönetimine katkı sağlayacak analizler elde etmek için süreçlerimizi dijitalleştirmeye yönelik şirket içi yazılım geliştirdik ve aktif olarak tüm
şantiyelerimizde kullanmaya başladık. Bu başlangıç noktası, bizim BIM’e geçiş sürecimizde tüm çalışanlarımızın adaptasyonunu kolaylaştırmamızda en önemli adımımız oldu diyebilirim.
Devam eden süreçte BIM fikrimizi hayata geçirebilmek için BIM ile yürütülen mega projelere odaklandık ve farklı ülkelerdeki benzer projelere ziyaretler gerçekleştirdik. Ziyaretlerimizden elde ettiğimiz deneyimleri hem çalışanlarımıza hem de proje paydaşlarımıza aktararak BIM fikrimizin yayılmasını sağladık.
2015 senesinde birikimlerimizi kullanmak için çok büyük bir fırsat geçti elimize. Müşavirliğini yaptığımız KabataşMecidiyeköy-Mahmutbey Hattı’nın ikinci etap ihalesi ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi Raylı Sistem Projeleri’nin şartnamelerinde BIM yer almaya başladı. Böylece ülkemizde BIM ile yürütülecek olan ilk metro projesinin paydaşlarından biri olduk. 2016 yılında ihalesi yapılan Ataköy-İkitelli Metro Hattı’nda müşavir, Dudullu-Bostancı Metro Hattı’nda ise tasarım firması rolüyle hem müşavirlik hem de tasarım işlerimizde büyük çapta projelerde BIM süreçlerine dahil olma fırsatı elde ettik. Son olarak ÜmraniyeAtaşehir-Göztepe Metro Hattı müşavirlik işi ve Konya Metrosu ile deneyimlerimizi daha da ileriye taşıma fırsatı elde ettik.
Hatem Özdemir: BIM konusunda belirli bir bilgi birikimimiz vardı ve bu konuda danışmanlık ve eğitim hizmeti vermek amacıyla firmamızı kurduk. O yüzden bu soruyu danışmanlığını yaptığımız ve 7 yıldır BIM kullanan bir inşaat firması üzerinden cevaplamak istiyorum. Bu firmada BIM ilk olarak bir kamu projesinde metraj hesaplamalarını kolaylaştırmak amacıyla, proje yöneticisinin desteğiyle; daha sonra şehir hastaneleri projelerinde aktif olarak teknik ofis hizmetlerinde kullanılmaya başladı. Şu an ise ağırlıklı olarak teknik ofis işlerini kolaylaştırmak amacıyla tercih ediliyor.
BIM süreci uzun soluklu bir iş değişikliği, o yüzden BIM sürecinin inşaat firmasında sağlıklı bir şekilde uygulanabilmesi, firmada bir iş kültürü haline gelmesi, değişimlere karşı oluşan dirençleri kırmak ve sistemin gerekliliğini ispat etmek için yönetici desteği çok önemli, böyle bir destek yoksa firmada BIM’i uygulamak pek mümkün olmuyor.
Gökmen Becerik: Şirket içinde yazılımlar ile yürümekte olan projelerin verimini artırmak için otomasyonlar yapmaktaydım. CAD ile tasarım süreçlerini iyileştirmek içinde çalışmalar yaparken 2014 yılında katıldığım bir etkinlikte BIM ile tanıştım.
Bu etkinlikten sonra genellikle mimari bürolar tarafından iyi bilinen ve kullanılan BIM tabanlı projelendirme süreçlerinde bizim sektörümüzün de geleceği olduğunu düşünerek yöneticilerimiz ile konuşarak bu sürecin ilk adımlarını attım.
İlerleyen yıllarda şirket içerisinde yeni projelerde daha yoğun bir kullanım ile ve farklı firmaların BIM yazılımlarını da kullanarak bu süreci devam ettirip BIM ile iş yapabilecek tüm bölümlerimizi sisteme dahil ettik.
Fatih Yavuz, Emre Şavural: BIM sürecine geçiş için ilk teşebüssümüz 2008 yılında, o dönem ekip arkadaşımız olan Cenk Erkoçoğlu’nun önerisi ile bir BIM yazılımı öğrenmekti. Yazılım ile tanıştıktan sonra BIM kavramının ne olduğunu anlamak biraz daha vakit aldı. O dönem Eskişehir Havalimanı’nın mimari projelerinin tamamını BIM yazılımı kullanarak 3B olarak hazırladık. Programın neler yapıp yapamadığı, bizim ondan neler beklememiz gerektiği gibi ana meselelerin farkına varmamız açısından ekibin tüm paydaşları için bizce eşsiz bir deneyimdi. Sonrasında ODTÜ Bilişim İnovasyon Merkezi (BİLİM) yapısının da tüm mimari projelerini bu yazılım ile ürettik. Hatta koordinasyonu sağlamak adına CAD tabanlı yazılımlarda üretilmiş mühendislik projelerini BIM yazılımlarına aktardık. Tesisatı açıkta giden bir yapı olduğu için bunu bir şekilde görmemiz ve koordine etmemiz gerekiyordu. Eskişehir Havalimanı’na göre deneyimimiz bizim adımıza bir ileri seviye taşınmıştı. Farklı farklı dönemlerde başka projelerimizi yine aynı yöntemler ile elde etme çabamız oldu. Ancak gerçek anlamda BIM ile ürettiğimiz projemiz 2018 yılında başladığımız Kara Harp Okulu (KHO) Dekanlık yapısı oldu. Bu süreçte tüm disiplinlerin projeleri BIM ile üretildi. Sonrasında da bu çalışma sahaya taşındı. İmalatta birebir BIM modelleri kullanılıyor ve yapının inşası şu anda devam ediyor.
BIM adaptasyonunu firma içerisinde tüm ekipler dahilinde sağlamak için nasıl yöntemler izlendi?
Uğur Çelik: Tasarım ekiplerimiz müşavirlik ekiplerimize göre daha kemikleşmiş bir kadro. Sonuçta her yeni işle birlikte ekibimiz genişliyor ve aramıza