Balkon (ll)
Melis Cankara ■ ... [B]alkonlar (ki uzam avcılarıdır)1, TDK’da2 “bir yapının genellikle dışarıya doğru çıkmış, çevresi duvar veya parmaklıkla çevrili bölümü” olarak tanımlanıyor. Etrafındaki korkuluk meselesi yönetmelikte şart koşulsa da evin en netameli mekanıdır balkon. Kamusal ile özel olanın arakesitindeki bu alan yatayda içeri ile dışarıyı birbirine bağlarken düşeyde bir hiyerarşi oluşturur. Kimbilir, belki de tekinsizliğini bu gerilimden alır balkon. İşlevi kullanıcısına göre değişebilen, imar yönetmeliğinin kadim oyun alanlarından biridir. Öyle ki, inşa edildiği halde kullanılıp kullanılmadığı sorgulanan başka bir birimi yoktur evin. Muhtelif tipleri olabilir; kapalı, cam, gömme, çıkma kimi zaman da Fransız ki bu durum genellikle yönetmelikte emsale dahil olup olmayışına göre şekillenir.
Argoda göğüs ve göbek gibi insan bedenin çıkıntılarına balkon dense de, bazen kapatılmak istenen, dışarıya uzanmış meraklı bir baş gibidir de. Sokağı, gelen geçeni, akıp gideni izlemek de mümkün; içerideyken dışarıdaki sohbete dahil olmak da. Potansiyelini henüz keşfedememişler için klima dış ünitesi, çanak anten vs. eşya deposu olan balkon, anahtarını unutanların tehlikeli giriş holü, çamaşır kurutma alanı ya da çiçeklerle donatılmış bir keyif mekanı olabilir.
Kimi zaman meraklı mahallelinin gözlem evi kimi zaman esnaf ya da çocuklara ulaşılan bir çağrı merkezi ya da Teşvikiye
Palas’ın anlaşmazlık yaşadığı komşusuna uzattığı küs parmakları gibi dikkat çekici bir iletişim mekanıdır. Ne ki, artık balkon konuşması deyince aklımıza tek gelen iktidarın performansı değil, balkondan balkona yapılan sohbetler. Yaşadığımız pandemiyle birlikte bu coğrafyada bile salt kapladığı alandan daha fazlası olduğu anlaşıldı balkonun. 65 yaş üzerinin yürüme parkuru, çocukların oyun bahçesi, özetle evin nefesini doldurduğumuz ciğeri oldu balkon ve pek tabii pandemiyle birlikte değişen ev idealinin alametifarikası. ■
Notlar:
1 İlhan Berk, Şeyler Kitabı: Ev, Sel Yayıncılık, İstanbul 1997, s. 99.
2 Türk Dil Kurumu: [https://sozluk.gov.tr].