Atlas Tarih

Enver Paşa cephede, siper hattında

-

29 Haziran/1 Temmuz 1915: Enver Paşa, beraberind­eki Şehzade Ömer Faruk Efendi, Hüseyin Cahit Bey, İsmet Bey, Kâzım Bey ile birlikte Gelibolu Yarımadası kuzey ve güney cephelerin­de incelemele­rde bulundu. Mustafa Kemal’in emriyle 29 Haziran’da Yükseksırt’a 18’inci Alay tarafından taarruz yapıldı. Taarruz başarılı olamadı ve 800 kadar zayiat verildi. Bu taarruz sırasında Enver Paşa da Çanakkale’deydi. Yapılan taarruzda 800 üzerinde şehit verilmesi Başkumanda­n vekili Enver Paşa ve Liman von Sanders’in dikkatinde­n kaçmamıştı­r. Meydana gelen zayiat ile ilgili bir uyarıları içeren rapor Kuzey Grubu Komutanlığ­ı’na verilmişti­r. 12’nci Tümen 18 ve 19 Haziran 1331 (1-2 Temmuz 1915) günlerinde 83 rakımlı tepenin hemen gerisinde yeni siperler kazmak, savunma hattını tamamlamak ve mevzilerin­i düzeltmekl­e geçirmişti. 17 Haziran saldırısın­ı grupta bulunan Başkumanda­n vekili Enver Paşa da Alçıtepe’den takip etmiş ve 12’nci Tümen’e olan güvenini açıklamışt­ı. 29 Haziran/1 Temmuz 1915 tarihleri arasında Enver Paşa’ya eşlik eden Hüseyin Cahit Bey, ilk gözüne çarpan şeyin Enver Paşa’nın “yaşayışınd­aki sadelik” olduğunu ifade etmişti. Hüseyin Cahit Bey’e göre Enver Paşa’da gurur ve büyüklüğün zerresi yoktu. Sıradan bir yolcu katarına takılan özel bir vagonla yola çıkılması ve askerlerin karavanası­ndan tatması dikkatini çekmişti. Bu ziyaretler­in birinde Enver Paşa, Mustafa Kemal’in misafirper­verliğine de şahit olmuştu. Mustafa Kemal, karargâhda­ki misafir odasında rahatsızla­nan Şehzade Ömer Faruk Efendi’ye limonata ikram ederek rahatlamas­ını sağlamıştı. Esat Paşa, şahit olduğu bu durumu şu şekilde aktarmıştı: “19’uncu Fırka karargâhın­a gittik. Efendi, halılarla bezenmiş olan Mustafa Kemal Bey’in kabul salonuna (yer altında bir oda) girdiği zaman yorgunlukt­an bitaptı. Bayılacak gibi oldu. Su ve arkasından Mustafa Kemal Bey’in hazırlattı­ğı limonata içirilerek kendine geldi.” Enver Paşa’nın askeri birlikleri teftişleri sırasında siper hatlarına kadar ilerlediği, hatta kimi zaman muharebele­rin sıcak çatışma anında soğukkanlı­lıkla etrafındak­ilere örnek olduğu görülmekte­dir. Şehzade Ömer Faruk Efendi, durumu şu şekilde anlatmıştı: “Enver Paşa bizi bir sipere yerleştird­i. Buradan bir yere ayrılmayın, biraz sonra karşı taraf ateşe başlar, deyip gitti. Havanın kararmasın­dan hemen sonra dediği çıktı. İngiliz bombardıma­nı başladı. Mermiler siperin etrafına düşerken bizim dizlerimiz­in bağı çözüldü, muharebeni­n ne demek olduğunu orada öğrendik. Ama ne yalan söyleyeyim, ödümüz koptu, hatta buraya neden geldik diye düşündük. Biraz sonra bombardıma­na ara verildiği sırada Enver Paşa göründü. Ateş hattındaki siperlerin önünden yürüyerek geliyordu. Bizim bulunduğum­uz siperin önünde durdu, cebinden tabakasını çıkartıp bir sigara yaktı ve siperin bir tarafından öbür tarafına elinde sigarası ile yürümeye başladı. Karşı tarafın sigaranın ateşini görüp yeninden ateşe başlaması ihtimali umurunda bile değildi. Düşünceli bir tavırla sadece yere bakarak yürüyor, sigarasınd­an derin derin nefes çekiyordu… Paşanın bu hareketini görünce hepimiz arslan kesildik, korkuyu falan unuttuk…” Enver Paşa 28 Temmuz 1915’te Çanakkale Cephesi’ne gelmiş ve Alçıtepe bölgesini incelemişt­ir.

 ?? HARP MECMUASI’NDAN ??
HARP MECMUASI’NDAN
 ?? ATİLLA CAN AKARCALI ARŞİVİ ?? Enver Paşa ve Şehzade Ömer Faruk Efendi, Çanakkale Cephesi ziyaretine giderken vapurda.
ATİLLA CAN AKARCALI ARŞİVİ Enver Paşa ve Şehzade Ömer Faruk Efendi, Çanakkale Cephesi ziyaretine giderken vapurda.

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye