Ayasofya ve Osmanlı vakıfları
Geçen ayın Türkiye’deki en önemli gündem maddelerinden başında Ayasofya’nın Danıştay kararıyla müze olmaktan çıkarılıp yeniden camiye dönüştürülmesi oldu. Ardından İstanbul Edirnekapı’da bulunan Kariye Müzesi’nin de camiye çevrilmesi kararı çıktı. Bu gelişmeler Türkiye’de vakıf müessesesinin tartışılmasına yol açtı. Atlas Tarih olarak bu tartışmanın daha iyi kavranması amacıyla vakıfların dünya tarihi ve İslam hukukunda vakıflar konularında uzman olan Karatay Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat Çizakça ve Osmanlı tarihçisi Bilkent Üniversitesi’nden Prof. Dr. Oktay Özel ve Stanford Üniversitesi’nin Ortaçağ ve Erken Modern Dönem Araştırmaları Merkezi yöneticisi Doç. Dr. Ali Yaycıoğlu ile söyleşi yaptık. Yazı işleri müdürümüz Melih Şabanoğlu’nun hazırladığı bu dosya yardımlaşma ve dayanışma hedefiyle kurulmuş vakıfların tarih boyunca geçirdiği kurumsal dönüşümü ve özellikle Osmanlı dönemi idare ve ekonomi sistemi nasıl önemli bir yer işgal ettiğini uzmanların görüşleriyle aktarılıyor.
Bu sayının bir diğer önemli dosyası yakın tarihin önde gelen bir kimliği hakkında. Osmanlı’nın son dönemi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında genelkurmay başkanı olan Mareşal Fevzi Çakmak. Cumhuriyetin kurucu kadrosu içinde en ön sırlarda yer alan Fevzi Çakmak nasıl bir askerdi, İttihatçılarla ilişkisi neydi, Mustafa Kemal ile nasıl bir araya geldi, Kurtuluş Savaşı’na etkisi ne oldu, Cumhuriyet dönemindeki genelkurmay başkanlığı döneminde Türk ordusunun durumu nasıldı? Tüm bu soruların yanıtlarını Prof. Dr. Mesut Uyar ’a ve mareşalin günlüklerini yayımlayan Princeton Üniversitesi’nden Doç. Dr. Nilüfer Hatemi’ye sorduk.
Yeni sayıda ayrıca Emre Aracı 150 yıl once Beyoğlu’ndaki büyük yangında yok olan Naum Tiyatrosu’nun öyküsünü, Gazanfer İbar 1910-1923 yılları arasında İstanbul’da yayımlanan misyoner gazetesi The Orient’ı, Erol Üyepazarcı modern anlamda ilk Türk romancı Halit Ziya Uşaklıgil’in yaşam öyküsünü, Gökhan Akçura 1950’lerde Abd’den gelip ülkemizde moda olan tilt masası oyununu, Cengiz Kahraman 1930’ların basın fotoğrafçısı Faik Şenol’un arşivinden örnekleri, Özgün Uçar sahte Marko Paşa gazetesinin hikâyesini derginin sayfalarına taşıdılar.
İyi okumalar dileriz.