“Çanakkale bir ilk”

Türkiye’de muharabe alanları turizmi denildiğinde akla gelen ilk örnek Çanakkale. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı yaklaşık yedi yıldır yetkisi tanımlanmış bir kurum olarak çalışıyor.

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir ile söyleşi.

Çanakkale Savaşları son yıllarda hem hakkındaki yayınlar, hem de muharebe alanlarına turistik ilgi olarak büyük bir rağbet görüyor. Çanakkale Savaşları ve Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir’e muharebe alanı turizmi noktasında Çanakkale’nin yerini sorduk.

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarih Alan Başkanlığı nasıl bir görev üstleniyor?

Tarihi Alan Başkanlığı’nın

2014’teki kuruluş amacı, Çanakkale Muharebeleri’nin 100’üncü yıldönümünde Çanakkale Savaşı’nı coşkuyla anmak ve milli park statüsünde olan bölgeyi daha iyi yönetecek, daha hızlı karar alabilen, uzmanlaşmış bir kurum oluşturmaktı. Sonuçta özerk bir yapısı, özel kanunu ve bütçesiyle daha önce örneği olmayan bir kurum olan Tarihi Alan Başkanlığı modeli ortaya çıktı.

Kanaatimce isabetli de oldu. Çünkü eskiden olan ve karar almayı çok güçleştiren çok başlılık ortadan kalktı, alandaki sorumluluğu ve yetkiyi tek bir elde toplayan bir kurum ortaya çıktı. Kurulduğu günden bugüne kadar iyi bir süreç geçti. Kısa zamanda kurum oturdu ve bölgesini kontrol altına aldı. Yetişmiş insan kadrosu ile de az zamanda büyük işler başarıldı ve önemli mesafeler alındı.

Konu Çanakkale olunca hükümetten yerel yönetime zaten büyük destek görüyoruz. Bölge halkı da bizi önemli ölçüde destekliyor. Zaman zaman özel bir bölge olmamız hasebiyle konulan bir takım kısıtlamalardan şikâyetler olsa bile, yapılanları ve hedefimizi anlatınca hak veriyorlar. Aslında alan başkanlığının bölge için bir şans olduğunu görüyorlar. Uzun vadede bölgenin nasıl daha güzel hale geleceğini tasavvur ediyorlar. Dolayısıyla başarılı olmamız için birçok neden var. Bize de çok çalışmak düşüyor. Çanakkale Tarihi Alanı’nı, dünyanın en çok ziyaret edilen açık hava müzesi yapma hedefimiz doğrultusunda çalışıyoruz.

Yurtdışındaki muharebe meydanları ile Çanakkale’yi karşılaştırdığınızda ne görüyorsunuz?

Bir defa şunu söylemem lazım ki, Çanakkale Tarihi Alanı, dünyanın en iyi korunmuş muharebe meydanıdır. Biz, başta İngiltere, Fransa, Belçika ve Avustralya olmak üzere dünyanın değişik yerlerindeki muharebe alan

ve müzelerini ziyaret ettik. Örneğin pandemiden hemen önce, ekibimizle birlikte Somme, Verdün, Waterloo, Ypres ve Normandiya muharebe meydanlarına gitme şansımız oldu. Gördük ki, biz Çanakkale olarak iyi bir konumdayız. Hatta birçok noktada daha iyi durumdayız. Daha da iyi olacağız. Eskiden var olan, yabancıların anıtları ve müzeleri çok iyi, bizimkiler bakımsız durumda anlayışının artık bittiğini düşünüyorum.

Bugüne kadar gerek askeri bölge, gerekse de milli park statüsünde olduğu dönemlerde en önemli işi yaparak burayı korumuşlar. Son 20 yılda çok güzel işlere imza atıldı, atılmaya devam ediyor.

Çanakkale’de yer alan Birinci Dünya Savaşı dışındaki muharebe meydanları ve tarihi askeri kalıntıların korunması ve ziyarete açılması için neler yapılması lazım?

Çanakkale, Truva gibi önemli antik şehire, askeri kalıntılara ve önemli muharebelere ev sahipliği yapmaktadır. Hal böyle olunca tarihi önemi haiz birçok alan ve yapıyı içinde barındırıyor. Kanaatimce ilk yapılması gereken farkındalık yaratmaktır. Yani kamuoyu oluşturmak ve bilgilendirmek lazımdır. Örneğin şu an Çanakkale denince Truva Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı Çanakkale Muharebeleri bilinmektedir. Ama bence dünya çapında önemi haiz Granikos Muharebesi’ni çok az kişi biliyor. Pers ordusu ve İskender’in ordusu Çanakkale’nin

Biga ilçesinde savaşmış ve İskender ilk büyük zaferini kazanmıştır. Bunu bölge halkı bile çok az bilmektedir. Aynı şekilde İkinci Dünya Savaşı döneminde Almanlara karşı inşa edilmiş, ama savaşa konu olmamış savunma hattı ve beton koruganlar da Bolayır bölgesindedir. Çoğu ziyaretçi bundan habersiz, görenler de bir anlam verememektedir. Liste uzun, ama Osmanlı’nın Avrupa’ya geçişinin simgesi Çimpe Kalesi’nden bahsetmemek de olmaz.

Bana göre tarihimizde çok önemli ve simgesel değeri olan Çimpe Kalesi’nin yerinin kesin belirlenerek ayağa kaldırılması çok büyük katkı olacaktır. Keza Granikos muharebe meydanına yapılacak yatırım hem tarihe, hem de Biga kasabasına büyük katkı sağlayacaktır. Güçlü bir kamuoyu oluşursa, çözümler de beraberinde gelir l