Cephe gerisi ve seferberlik
Son yıllarda Birinci Dünya Savaşı’nın hem cepheleri, hem de sonrasında doğurduğu siyasi gelişmeler üzerine çok sayıda araştırma yapılıyor. Üzerinden yüz yıldan fazla süre geçmesine rağmen dünya tarihinin bu ilk topyekün savaşı klasik arşiv kaynaklarının dışında malzemeler üzerinden de inceleniyor. Bu noktada en ilginç sonuçlara ulaşılan konular arasında cephe gerisi ve seferberlik yer alıyor. Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu da cephe gerisinde yaşanan ve seferberlik koşulları açısından sıra dışı kaynaklarla dolu. Hatıralar, günlükler, mektuplar, asker notları gibi arşiv malzemesinin yanı sıra son dönemde cephe gerisinde yaşananların araştırılmasıyla ülkenin üretimi, sosyal yapısı, nüfus değişimi, ulaşım şartları hakkında pek çok bilgiye ulaşılabiliyor. Keza seferberlik koşulları da artık sadece resmi belgeler üzerinden değil, yerel kaynakların da kullanımı ile inceleniyor. Bu sayıda kapak konumuzu Melih Şabanoğlu’nun dosya editörlüğünde cephe gerisi ve Osmanlı ordusunun seferberlik koşullları üzerine hazırladık. Bu konuda uzun süredir cephe gerisi hakkında klasik kaynaklarla birlikte farklı malzemeler üzerinde çalışan Ohio State Üniversitesi’nden Dr. Yiğit Akın ve seferberlik konusunda önemli bir kitap yayımlayan Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mehmet Beşikçi ile konuştuk.
Yeni sayıdaki diğer önemli dosyamız ise muharebe meydanları turizmi hakkında. Prof. Dr. Mesut Uyar ’ın editörlüğünde hazırladığımız dosyada dünyada ve Türkiye’de savaş alanlarının durumu ve muharebe meydanı turizminde gelinen noktayı tartıştık. Prof. Edward Erickson muharebe meydanları turizminde dünyadan örnekleri, Türkiye’nin ilk muharebe alanı rehberlerinden Serhan Güngör alandaki tanıklıklarını, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir de Çanakkale örneğindeki gelişmeleri aktardı.
Bu sayıda Prof. Mehmet Ö. Alkan, 1940’lı yılların sonunda başlayan Marshall Yardımı ekseninden Soğuk Savaş yıllarında Türkiye-abd ilişkilerini yazdı.
Nisan-mayıs sayımızda ayrıca Türkiye’nin sanat ve kültür tarihininden ilginç hikâyeler içeren konular yer alıyor.
İyi okumalar dileriz.