Dante’nin “İlahi Komedya”sı yeniden
Ölümünün 700. yılında Dante Alighieri’nin ölümsüz eseri “İlahi Komedya/divina Commedia” çevirisi, Everest Yayınları’ndan 24 Mart Dante Günü’nde çıktı. İlahi Komedya’nın yüzyılları aşan popülerliğini ve bu yeni çevirinin öyküsünü, çevirmeni Ayçin Kantoğlu’na sorduk.
“İlahi Komedya” ve Dante neden 700 yıldır önemini koruyor?
Hakkında sayısız makale, tez ve kitap yazılmış olan, orijinal dilinden neredeyse her dile birden fazla kez çevrilen, tefsiri metnin kendisinden uzun olan bir eserdir “İlahi Komedya”. İtalyanların ve tüm Avrupa’nın Summo Poeta’sı yani Şairlerin Şahı kabul edilen Dante Alighieri’nin 14 bin 233 dizelik ilahi yolculuğunu anlatan şiiridir. Bu eserin kendisine has sözlükleri, öte dünya haritaları, birbirinden güzel illüstrasyonları var. Tek bir kitabın ardı sıra gelen edebiyat eserlerinin önemli bir kısmını bu denli etkileyerek ortaya çıkardığı zenginlik, bu yüzden 700 senedir hâlâ herkesi cezbediyor. Ben Dante ve “İlahi Komedya” ile İtalyan Lisesi’nde okurken tanıştım. Bir obje olarak da bu kitaba karşı duyduğum ilgiyle erişebildiğim tefsirleri başka dillerdeki çevirileri ve sözlükleri toplamaya başladım. Kariyerim devam ederken Vergilus ve Dante’nin öte dünya kurgularının bir kıyaslaması üzerinde çalıştım.
Rekin Teksoy’un ödüllü bir çevirisi var, bu kadar kendini kabul ettirmiş bir çeviriden farklı olarak nasıl bir yorum getirdiğinizi düşünüyorsunuz?
Eserin orijinal formunun şiir olması ve tefsirin Dante’nin “Yeni Hayat/vita Nuova” eserinde yer alan ifadesiyle dört ayrı yönden yapılabileceği önermesinden hareketle, çeviri teklifini kabul ettim. Eseri dilimize aktarırken manada isabetli, söyleyişte keyifli bir bütünlük oluşturarak,
Dante’nin müstesna bir şair olduğu gerçeğinin daha kolay idrak edileceği bir düzeye çekmek istedim. Her ne kadar 33 hecelik teknik yapısını oluşturarak çevirmiş olmasam da şiirsel ve fonetik uyum anlamında okura orijinale has daha lezzetli bir okuma hazırladığımı düşünüyorum. Benim eseri yorumlayışım daha ziyade ezoterik bir okumaya ve Antikçağ referanslarına teşne.