“10 Emir” ile gelirken putperestliğe dönüşü gördü

1Tablonun konusu, Eski Ahit’te anlatılan Hz. Musa’nın hikâyesinden alınmıştır. Hz. Musa, Yahudileri kölelikten kurtarmak için Mısır’dan kaçırır. Kızıldeniz’i geçtikten sonra onları topraklarına bırakır ve tanrısı ile buluşmak üzere Sina Dağı’na çıkar. Ama dönüşünde gördüğü manzara karşısında öfkeden deliye döner. Bakar ki herkes yokluğunda pagan hayatlarına geri dönmüş ve ortaya bir altın heykel dikerek tapınmaya başlamışlardır. Nicolas Poussin tam da bu anı anlatmak istemiştir.

2İncil’e göre Hz. Musa Sina Dağı’na çıktığında, dönmesini beklerken inancını yitiren İsrail halkı, Musa’nın Kardeşi Aaron’a giderek tapınmak için bir heykel yapmak istediklerini söylerler. Aaron, kadınların yüzük ve küpelerini toplayıp, onlara kurbanlar adayarak dua edecekleri inek formunda bir put yapar. Sanatçı, Aaron’u diğerlerinden ayırmak için beyaz elbise ile betimlemiştir. El hareketleri seyredenlerin bakışlarını altın heykele doğru çevirmelerini sağlar.

3Rönesans tablo ve antik heykellerinden ilham alınarak yapılan dans hareketleri karışmış gibi görünmesine rağmen, birbirlerine mesafeli net figürler var. Ressam, giysilerin renkleriyle oynayarak (mavi, kırmızı, turuncu) tabloda uyumlu bir kompozisyon yaratıyor. Sağ uçtaki beyazlı kadın elini Aaron’a doğru uzatarak dikkatleri ona çekiyor.

4Heykel, kendisine tapanlardan hayli yüksek bir kaidenin üzerine yerleştirilmiş. Altın inek pırıl pırıl parlıyor. Bir ayağı havaya kalkmış şekilde gerçek bir realizm ile çizilmiş. Üstünde gökyüzünün beyazlığına rağmen, arkasına toplanmış kara bulutlar kötü bir olayın habercisi gibi yaklaşıyor.

5Tablonun sağında ilk planda görülen hareketsiz, diz çökmüş tapınan figürler dans edenlerin enerjilerine tezat teşkil ediyor. Üçgen kompozisyonda bebekler ön planda, büyüklerin ise elbiseleri birbirine karışmış. Bazılarının elleri havada puta doğru uzanmış, erkekler haykırıyorlar.

6Poussin’in fırça darbeleri ölçülü, canlı, net ve renklerle birleşince, özellikle giysilerin kıvrımlarında sağlam bir yapılanma görülür. Onun bu tarzı resim akademisi tarafından benimsenerek öğrencilere öğretilmiş ve birçok tanınmış ressam tarafından da tatbik edilmiştir. Bunlara ”Poussinist” deniliyordu.

7Sol üst köşede bulunan küçük figürlerde, Hz. Musa ve Josue, Sina Dağı’ndan 10 Emir’in yazılı olduğu tabletlerle inerken gördükleri karşısında öfke krizi geçirerek tabletleri kırmaya çalışan Hz. Musa’yı görüyoruz. Bu tabletlerdeki 10 Emir şöyleydi:

1- Tanrıdan başka ilahların olmayacak. 2- Kendin için oyma put yapmayacaksın. 3- Tanrının ismini boş yere anmayacaksın. 4- Cumartesi günü hiçbir iş yapmayacaksın. 5- Babana ve anana hürmet edeceksin. 6- Adam öldürmeyeceksin. 7- Zina etmeyeceksin. 8Çalmayacaksın. 9- Yalancı şahitlik yapmayacaksın. 10Komşunun hiçbir şeyine göz dikmeyeceksin.

Bu emirlerden İncil’de anlatıldığı gibi, Kuran’da da İsra Suresi’nin 101. Ayeti’nde bahsedilir.