ESKİ SARAY VEYA SARAY-I ATİK

Fatih Sultan Mehmet, 1453’te İstanbul’u fethettikten sonra Beyazıt’ta bir saray yaptırdı. Osmanlı hanedanı, 16. yüzyıl ortalarına kadar bu sarayda kaldı. Kanuni Sultan Süleyman ve torunu III. Murat, saltanat işleriyle birlikte, harem yaşamını da Topkapı Sarayı’na taşıdılar. Eski Saray (Saray-ı Atik) adını alan bu mekân, ölen padişahların eşlerine ve kız çocuklarına tahsis edildi. Tarihçi Necdet Sakaoğlu, Eski Saray’ı Atlas Tarih’e anlattı.

Eski Saray, Türk padişahlarının İstanbul’daki ilk sarayı. Bir asır kadar hanedana ev sahipliği yaptıktan sonra, bu işlevini Topkapı Sarayı’na devretmiş. Ölen padişahların kadınlarına ve kız çocuklarına tahsis edildiği için de “Gözyaşı Sarayı” olarak anılmış. 19. yüzyılın başında çıkan yangında harabeye dönmüş.

Eski Saray olarak adlandırılan saray ne zaman ve nereye kuruldu?

Eski Saray, İstanbul’un artık hepten unutulmuş, yok olmuş, sadece dış duvarının izlerini görebileceğimiz bir yapı durumunda. İstanbul’un 1453’te fethinden sonra yapılmasının nedeni şu; Fatih Sultan Mehmet İstanbul’a girince Bizans saraylarını görmek istiyor. Fakat bu sarayların hepsi harap halde. 53 günlük kuşatma sırasında son Bizans İmparatoru XI. Konstantinos Paleologos, hep Tekfur Sarayı’nda oturmuş. Kuşatma sırasında surların üzerindeki bu saraydan müdafilere komuta etmiş olmalı. Ölüsü de daha aşağıda Ayvansaray Kapısı’nın oralarda bulunmuş. Demek ki imparator bile asıl İstanbul’u sarayını terk etmiş, savunma işleriyle meşgul oluyor. O sırada saray ve Ayasofya epeyce bir yağmadan geçmiş olmalı. Şehrin düşeceğini görenler yağmaya başlamışlar.