808 BİZE NE YAPTI?
Rap, hip-hop, EDM ve R&B türlerinin popüleritesinin temelinde, elektronik bir enstrümanın yatması pek de şaşırtıcı değil. Roland TR 808, mühendis Ikutaro Kakehashi’nin kurucusu olduğu Roland Corporation tarafından 1980’de üretildi. Kakehashi’nin müzik eğitimi yoktu ama Duke Ellington, Oscar Peterson gibi müzisyenlerle iyi ilişkiler geliştirmişti. Kakehashi’nin pazarda büyük yeri olabilmesi için cihazın ucuz, küçük ve basit olması gerektiğini anlamıştı. TR 808 bunların hepsini karşılıyordu. 16 farklı sound sunan analog makine, gerçekçi davul tınılarına da sahip. Aynı pahalı Linn LM-1 Drum Computer gibi... TR 808’in tam analog veya donanım tabanlı yapısı, üretilen seslerin gerçek dışı ve karşılaşılmamış olduğu anlamına geliyordu. TR 808’de her ses için birer düğme, çoklu ses çıkışları, MIDI’ıN öncüsü sayılabilecek DIN senkronizasyon portu ve dijital kontrol otobüsü vardı ayrıca tüm bu etmenlerin tetiklenebilmesi için üç tetiklenme çıkışına sahip. TR 808’in sesi, tıkırtılı, hipnotik, robotik ve fütüristik olarak tanımlanan ve 1983’te üretimi durdurulan makine, rakibi Linn LM-1’A göre daha ucuz ve ses yelpazesinin geniş olmasıyla 1980’li yıllarda house, techno ve hip hop müzisyenlerinin favorileri arasına girmişti. Rap ve hip-hop müziğin altın çağı 1984-1988 yıllarında TR 808, türün temsilcileri tarafından sıkça kullanıldı.
‘808’ İLK KULLANILDIĞI ŞARKILAR
TR 808’in ilk kullanıldığı parça Yellow Magic Orchestra’nın 1981’de çıkan BGM albümündeki 1000 Knives oldu. Marvin Gaye’in 1982’deki Sexual Healing ise kullanıldığı ilk R&b/soul şarkı. Midnight Love albümündeki şarkı, 1983’te en iyi R&B erkek vokal performansı ve şarkının enstrümental versiyonu ise en iyi R&B enstrümantal performans dalında sanatçıya Grammy ödülleri kazandırdı. Gaye, TR 808’i “Başka müzisyenler ya da yapımcılar olmadan müzik üretebilme imkanı sağlayan alet” olarak tanımladı. Davul makinesinin hip-hop tarihinde kullanıldığı ilk parça, Afrika Bambataa’nın 1982’de çıkardığı Planet Rock şarkısı. Kraftwerk’in Trans Europe Express şarkısınde hip-hop ve dans müziğin unsurlarının bir araya getirildiği şarkı, synthpop ve techno’nun öncüleri arasında. Roland TR 808’in etkisi müzik alanıyla sınırlı kalmadı. 808 isminde belgeseli de çekildi. 2015 yapımı belgeselde
Afrika Bambaataa, Damon Albarn, Phil Collins, Fatboy Slim, David Guetta, Rick Rubin gibi birçok ünlü müzisyen ve yapımcı yer alıyor. TR 808’i kullanan ve etkilenenlerin gözünden müzik türlerine etkisinden bahsediliyor. Albarn, TR 808’i devrim sayıyor. Hindistanlı müzisyen Charanjit Singh, 1982’de piyasa çıkan Ten Ragas to a Disco Beat albümünde tüm şarkılarda TR 808 kullandı. Tony Carrasco’nun 1982 tarihli Dirty Talk şarkısında enstrümanın kullanımıyla ilgili olarak prodüktör Todd Terry bunun dinleyicileri dans ettirdiğini, bu yönünün böylece fark edildiğini düşünüyor. Prodüktör ve müzisyen Strafe, davul makinesinin ince ayar yapılabildiğini ayrıca trampetle ekstra ses eklenebilmesinin fark yarattığını söylüyor. 1980’li yıllarda Phil Collins’in In The Air Tonight,
Whitney Houston’un I Wanna Dance With Somebody
şarkılarında görülen TR 808, günümüzde ise Daft Punk, Beyonce, Lil Wayne, Kesha gibi müzisyenler de kullanıyor. 1980’lerde hip-hop beat’lerinde önemli bir rolu olan TR 808, Beastie Boys, Public Enemy, Run DMC, LL Cool J’in favorileri arasındaydı. İsmini cihazından alan İngiliz müzik grubu 808 State, TR 808’i popüler hale getirdi. 808 State üyelerinden Graham Massey TR 808 ile müzikte sınırları aştıklarını söylemiştir. Rock müzikte de kullanılan TR 808, Talking Heads’in ünlü parçası Pyscho Killer’ın
akustik versiyonun da kullanıldı. Endüstriyel rock grubu Nine Inch Nails’in en popüler şarkısı Closer’da kullanıldı ve grup tarihinin en ünlü parçası oldu.
ZOR GÜNLER TR 808’İN MÜDAVİMLERİ
TR 808, 1980 yılında 1195 dolarlık fiyat ile Linn LM-1’E alternatif olarak piyasaya sürülmüştü. O yıllarda elektronik müzik henüz ana akım haline gelmemişti, birçok müzisyen ve yapımcı gerçekçi seslere sahip drum machine’ler istiyordu. Bu sebepten dolayı piyasaya çıktığı ilk dönemde ticari başarısızlık yaşandı, 12 bin adetten az sattı. House müziğin öncüsü olan canavar hakettiği değeri göremedi, sonradan yakaladığı tüm popülaritesine rağmen hatalı transistörden oluşan cızıltılı seslerden dolayı piyasaya sürüldükten sadece 3 yıl sonra durduruldu. Ancak müzik endüstrisi onsuz edemedi. Hatalarından ders çıkaran efsane makine şu sıralar TR-8 olarak piyasada yer alıyor. En son Muse’un son albümü Simulation Theory’de kullanıldı.