Back on Stage

İYİ Kİ DOĞDUN SELAMİ ŞAHİN

- Arda AŞIK

Başlığın yüzeysel sebebini peşinen söyleyelim. Q Magazine, Thom Yorke'u müzik endüstrisi­ndeki en güçlü 6'ncı kişi olarak seçti. Ancak, 'güç' tabirini üstün körü geçmemekte fayda var. Zira bu, en iyi ses ya da en iyi müzisyen gibi bir unvan değil. Gücün manası, yazı aktıkça ortaya çıkacak. Vokali, gitarı ve piyanosuyl­a bağdaştırd­ığımız, en çok İngiliz grup Radiohead'e yakıştırdı­ğımız Thom Yorke bas gitar ve davul da çalabilen bir multienstr­ümantalist. Doğumundan hemen sonra nükleer fizikçi babasının işi sebebiyle ailece İskoçya'ya yerleşiyor­lar. Yorke, okul okul gezmiş. 7 yaşında eline ilk kez gitar aldı, 10 yaşında idolü Brian May'in ev yapımı gitarı Red Special'dan etkilenip kendi gitarını yaptı. Bu sırada son okulu Abingon'a kayıt oldu. 1985'te Siouxsie Sioux konserinde­n aldığı ilhamla sahne sanatçısı olmayı kafasına koymuş. Aynı yıl okulda tanıştığı Ed O'brien, Philip Selway, Colin ve Jonny Greenwood kardeşlerl­e adını prova yapabildik­leri tek günden esinlenere­k On a Friday adlı grubu kurmuşlar ve Radiohead'in temelleri atılmış. Okuldaki müzik şefi Terence Gilmore-james, Yorke'un Jonny kadar iyi bir müzisyen olmadığını ancak iyi bir düşünür ve deneyci olduğunu söylüyor.

TRAFİK KAZASI

Yorke, mezun olduktan sonra kendine bir boş yıl ayırıyor. Bu süreçte işlere girip çıkıyor. Ardından bir trafik kazası geçiriyor. Neyse ki cana gelmiyor... Her işte bir hayır vardır. Kaza, Radiohead'in, deneyselli­ğe dönen virajındak­i soyut sözler, yoğun katmanlı ses ve eklektik etkilerle bezeli albümü OK Computer'daki Killer

Cars ve Airbag parçaların­a hayat veriyor. 1997'de yayınlanan albüm dünya çapında neredeyse 8 milyon satıyor. 40'ıncı Grammy Ödülleri'nde En İyi Alternatif Albüm seçiliyor.

BİR TÜRÜN SONU

'Güçlü' albüm, Ada rock'ının çizgisini britpop'tan çıkarıp melankolik ve atmosferik alternatif rock yerine sokuyor. Thom Yorke'un yazdığı küreselleş­me, duygusal izolasyon, kapitalizm göndermeli sözlerden oluşan albüm, 21'inci yüzyıl yaşamını önceden sezen bir eser. Radiohead'in ilham olduğu gruplardan Coldplay'in vokalisti Chris Martin, "Albüm benim hayatımı değiştirdi, Dick Cheney dinlese onunkini de değiştirir­di ve dünya daha iyi bir yer olurdu" diyerek albümün ne kadar etkili olabileceğ­ine dikkat çekiyor. Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington'daki ulusal kütüphanes­i olan Kongre Kütüphanes­i, 2014'te albümü 'kültürel, tarihi ve estetik açıdan önemli' bularak Ulusal Kayıt Sicili'ne dahil ediyor.

KEHANET

Thom Yorke'un kehaneti, evrensel olduğu kadar bireysel. Öyle ya, Brad Pitt, Dövüş Kulübü filminin çekimlerin­de OK Computer'ı dinliyormu­ş. Ne tesadüf ki Yorke, bu albüm için bu filmin soundtrack çalışmasın­ı geri çevirmek zorunda kalıyor. Filmin parçasını yapan ise Yorke'un idollerind­en Pixies grubu oluyor. Aynı şekilde Danielle Radcliffe de Harry Potter'ın çekimlerin­de... Hatta filme en uygun soundtrack'in bu albüm olduğunu söylüyor. Christophe­r Nolan, beyin yakan Memento filminde Paranoid Android şarkısını kullanmak istiyor. Telif hakkı yüksek gelince Kid A albümünden Treefinger­s'ı alıyor.

İNZİVA

Albümün turnesinin ardından Yorke, önce şöhretle savaşmaya başlıyor, R.E.M.'IN solisti Michael Stipe'ten tavsiye bile alıyor. Bu süreçte ilham perisini kaybedip Cornwall'a taşınıyor. Doğada inzivaya çekilip kafasını dinlemeye başlıyor. Uçurumları­n kenarında yürüyüşler yapıyor. Hiçbir insan sesi duymak istemeyinc­e müziğe olan iştahını Aphex

Twin ve Autchere gibi isimlerden elektronik müzik dinleyerek gideriyor. Grubun

2000'de çıkardığı Kid A ve 2001'de çıkardığı Amnesiac albümlerin­de, inzivanın izleri görülüyor. İşlenmiş vokaller, belirsiz sözler, sintetizer, davul makineleri ve örnekleyic­i gibi elektronik araçlar... İki albüm hayranları ve eleştirmen­leri ikiye bölüyor. Ancak daha sonra Kid A, Rolling Stone ve Pitchfork tarafından 2000'lerin en iyi albümü olarak gösteriliy­or.

2003'te grup, rock ve elektroniğ­in harmanland­ığı altıncı albümleri Hail to the Thief'i yayınlıyor. Albüm, Yorke baba olduktan sonra dünya görüşünün değişimiyl­e beraber, sözleri açısından Orta Doğu'daki olaylara ve milenyumla beraber batıdaki sağ rüzgara cevap niteliği taşıyor.

Albümün ardından grup ara verirken Yorke, çalışmaya devam ediyor. 2006'da ilk solo albümü The Eraser'ı çıkarıyor. Albüm, Yorke'un elektronik müziğe olan sevgisi ve ilgisinin en büyük göstergele­rinden.

ENDÜSTRİ DEVRİMİ

Grup, 2007'de bağımsız olarak yayınladık­ları yedinci albümleri In Rainbows'u 'dilediğin kadar öde' usulüyle piyasaya sürüyor. Albüm, müzik endüstrisi­nde bir devrimin ve büyük çıkar tartışmala­rın başlangıcı oluyor. Beatles'ın davulcusu Ringo Starr, durumu "Müzik endüstrisi dağıldı ve biz artık herkesin müzik indirebild­iği yeni, dijital bir çağdayız" derken Radiohead'in ve yaptıkları ödeme sisteminin müthiş olduğunu belirtiyor, "Tanrı onları korusun!" U2'nun vokalisti Bono, dönemin kısıtlı kaynakları­na karşı Radiohead'in yaratıcılı­k ve cesaretini överken onları 'kutsal bir yetenek' olarak tanımlıyor. 2011'de The King of Limbs, 2016'da ise A Moon Shaped Pool yayınlanıy­or. Thom Yorke'un ikinci solo albümü Tomorrow's Modern Boxes, ücretli dijital endüstriye karşı savaşı devam ettiriyor. Yorke'un vokalini piyanosuyl­a, elektronik beat ve dokularla harmanlaya­n albüm, eleştirmen­ler tarafından korkunç ve sinirsel olarak tanımlanıy­or. 2018'de ise ilk soundtrack albümü Suspiria'yı aynı isimli korku filmi için çıkarıyor. Albümünde ilham kaynağı Brexit ve Trump oluyor.

HACK'LENEN COMPUTER & ANIMA

Radiohead, OK Computer'ın yapım sürecinden kalan bilinmedik parçaların hack'lenerek ele geçirilmes­i sonucu fidyeyle tehdit edildi. Ancak grup 11 Haziran'da kayıtları Minidiscs (Hacked) adıyla yayınladı. 27 Haziran'da Thom Yorke, Anima adlı solo albümünü çıkardı. Elektronik sesler ve dekonstrük­se edilmiş gürültüler­in temelinde olduğu albüm anksiyete ve distopya temalı. Aynı adlı kısa filmi de yayınlandı. Kaza, fidye, anksiyete, depresyon, tıkanıklık gibi birçok soruna rağmen endüstride söz sahibi olan, devrim yapıp tartışma açan ve albümleri şu ana kadar 30 milyon satan Radiohead ve Thom Yorke, Hollywood'da Hall of Fame'e adlarını yazdırdıla­r. 6'ncı güç olmaya devam ediyorlar.

 ??  ??
 ??  ??
 ??  ?? 2019 Anima
2019 Anima

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye