VERG BORCU NASIL KES NLE R?
Bilindi9i gibi, bir vergi borcu normal vade tarihinde, mevzuata uygun olarak ödenmedi9i takdirde kesinle;ir. Kesinle;me hukuki anlamda, alaca98n varl898n8n hukuk düzeninde çeki;meli olmamas8 veya çeki;meli hale gelme ihtimalinin bulunmamas8 gerekir. Vergi hukuku uygulamas8nda kesinle;me kavram8, beyanname ile beyan edilen vergiler beyan edildi9i tarihte tahakkuk fi;i üzerinde yer alan vadenin bitiminden sonra kesinle;ir. E9er, tahakkuk fi;ine kar;8 dava aç8lm8; ise ve “yürütmenin durdurulmas8” talep edilmesi halinde kesinle;me mümkün de9ildir. Örnek, mükellef (a) ‘ya 31.03.2016 tarihinde tebli9 edilen vergi ve ceza ihbarnamesine kar;8 15.04.2016 tarihinde uzla;ma talep etmi;tir. Uzla;ma komisyonu, mükellefe 30.04.2016 günü uzla;ma için davet etmi;tir. 30 Nisan tarihinde uzla;ma vaki olmu;tur. Bu durumda, üzerinde uzla;8lan vergi ve cezalar için tutanak üzerine vergi dairesi taraf8ndan tahakkuk fi;i ile ödeme vadesi 31.05.2016 olarak belirlenmi;tir. Ödeme, 31.05.2016 tarihinde yap8lmad898 takdirde gecikme zamm8 olarak üzerinde uzla;8lan vergi ve cezalar tahsil edilecektir. Bu örnekte, kesinle;me tarihi; 30.04.2016 günüdür.
Di9er taraftan, :kmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergiler ile kesilen vergi cezalar8na ili;kin düzenlenen vergi/ceza ihbarnamesinin tebli9i üzerine, Süresi içerisinde dava aç8lmam8; olmas8 veya dava aç8lm8; olmakla birlikte yarg8lama a;amalar8n8n son bulmas8 halinde kesinle;me söz konusu olabilir.
Uzla;ma hükümlerinden faydalanarak uzla;ma karar8 üzerine, düzenlenen tahakkuk fi;inin üzerinde yer alan vadenin dolmas8 halinde kesinle;meden söz edilir.
Vergi hukukunda tahakkuk kavram8, bir verginin tarh ve tebli9 edilmesi üzerine ödenmesi gereken safhaya gelmesi tahakkuk olarak özetlenebilir. Kesinle;me kavram8 ise, idare yarg8lama hukukunda daha çok kullan8lmaktad8r.
213 SAYILI VUK
Örne9in; kendisine vergi ve ceza ihbarnamesi tebli9 edilen mükellef (b) ‘ye ihbarname 01.05.2016 tarihinde tebli9 olunmu;tur. Mükellef, bu ihbarnameye kar;8 31.05.2016 tarihine kadar 213 say8l8 VUK md. 376 hükmüne göre indirim talep etme dilekçesi vermeyi planlam8;t8r. Bu durumda, ödeme 1/3 indirimli olarak 30.06.2016 tarihine kadar yap8lmas8 gerekir. Özetle, ihbarnameye kar;8 (30) gün içerisinde itiraz / dava açma ve ikinci (30) gün içerisinde de ödeme yap8lacakt8r. Bu örnekteki kesinle;me tarihi 30.06.2016 günüdür.
Mükellef dilerse, bu örnekte 213 say8l8 VUK md. 376 hükmünden cay8p, dava açt898 takdirde kesinle;me vergi mahkemesi karar8na göre belirlenecektir. Di9er taraftan, vergi cezas8na kar;8 ihbarnamenin tebli9 tarihinden itibaren (30) gün içerisinde dava aç8lmad898 takdirde dava açma süresinin sonunda ceza tahakkuk etmi; ve kesinle;mi; olur. (Bkz. 213 say8l8 VUK md. 377) Tahakkuku tahsile ba9l8 olan vergilerde, verginin tahsili tahakkuku da içerir. Bu durumda, kesinle;me tahakkuka göre belirlenecektir. (Bkz. 213 say8l8 VUK md. 24) Vergi alaca98n8n tahakkuku ile kesinle;mesi genellikle ayn8 zamanlarda gerçekle;mek ile birlikte farkl8 olan durumlarda da mevcuttur. Örne9in; ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergi ve kesilen cezalar vergi/ceza ihbarnamesiyle mükelleflere tebli9 edilmekte, mükelleflerce ilk derece mahkemesi olan vergi mahkemesinde dava konusu yap8labilmekte ve vergi mahkemesince de bu cezal8 tarhiyatlar8n onanmas8 (davay8 reddetmesi) halinde bir üst yarg8 merciine itirazen veya temyizen ba;vurulabilmektedir. :tiraz/temyiz incelemesi Bölge :dare Mahkemesi/Dan8;tay’da devam eden vergi ve cezalara ili;kin tarhiyatlar, vergi mahkemesi karar8n8n vergi dairesine tebli9i üzerine tebli9 tarihi itibar8yla 213 say8l8 Kanunun 112 ‘nci maddesine göre gecikme faizi hesaplanarak “tahakkuk” ettirildi9i halde, bir üst yarg8 merciinde yarg8laman8n devam etmesi nedeniyle bu alacaklar8n “kesinle;mi; alacak” olarak de9erlendirilmesi mümkün bulunmamaktad8r. :dari para cezalar8n8n kesinle;mi; alacak olabilmesi için idari yapt8r8m kararlar8na kar;8 süresi içerisinde dava aç8lmamas8 veya dava aç8lmas8 olmakla birlikte yarg8lama a;amalar8n8n son bulmas8 gerekmektedir. Ecrimisillerin kesinle;mi; alacak olarak de9erlendirilebilmesi için ecrimisil ihbarnamesi/ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin tebli9i üzerine süresi içerisinde dava aç8lmam8; olmas8 veya dava aç8lm8; olmakla birlikte yarg8lama a;amalar8n8n son bulmas8 gerekmektedir.