KORONA HASTALIĞI BULAŞMA VE KORUNMA YOLLARI
Korona virüsü, yapısı nedeniyle RNA virüsleri grubunda, corona viridae virüs ailesinin orthocoronovirinae alt grubunda yer alır. Koronavirüsler, kuşlar ve memelilerde başta olmak üzere bazı hayvanlarda da hastalık meydana getirirler. İnsanlarda ise hafif/orta veya ölümcül seyredebilen solunum yolu enfeksiyonlarına sebep olurlar. SARS, MERS, Covid-19 gibi adları yapısındaki virüs partiküllerinin taç şeklinde olmasından, Latince’deki taç anlamında olan “Corona” kelimesinden alır. Covid-19, 2019 yılının sonlarına doğru tespit edilmiştir.
Korona virüsün büyüklüğü 120 nm olup, yalnız elektronik mikroskop ile görüntülenebilmektedir. Hastalık, virüs yaşayabilecek bir ev sahibi bulduğunda, kendi yüzeysel proteinlerini bulunduğu organizmanın reseptörlerine tutunduğunda başlar. Virüs böylece ev sahibi vücudundaki hücrelerine genomuyla giriş yapar.
Bulaşma yolları olarak insandan insana solunum yollarıyla, havadaki damlacıklardan hasta olanın öksürük ve hapşırması sonucu yayılmasıyla olur. Hastaların solunum parçacıkları ile kirlenmiş yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin yıkanmadan yüz, göz, burun veya ağza götürülmesiyle virüs alınabilir. Bilimsel incelemelere göre bazı hayvanlardan da bulaştığı düşünülmektedir.
Korona virüs belirtileri çoğunlukla yüksek ateş, kuru öksürük ile seyreden bir hastalık olup genellikle kış aylarında veya erken ilkbaharda meydana gelebilir. Bazı durumlarda belirtisiz bir seyir de gösterebilir. Daha ağır durumlarda şiddetli öksürük, düşürülemeyen ateş, nefes darlığı gibi belirtiler gösterir. Şiddetli durumlarda ise zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gelişebilmektedir. Koronavirüsler alt solunum yolu enfeksiyonlarını, viral pnömoni veya sekunder bakteriyel pnömoni; bronşit gibi değişiklikler de meydana getirirler.
20 Mart 2020 tarihinde, 10 bin 30 ölü ve 244 bin 517 kişide korona virüsünden kaynaklanan pandemik olarak pnömoni vakası kaydedilmiştir. Kovid-19 Enfeksiyonunda risk altında 60 yaş üstü olanlar, ciddi kronik tıbbi hastalığı olanlar (kalp hastalığı diyabet, kronik solunum yolu hastalığı, hipertansiyon, bağışıklığı düşük olanlar, kanser hastalığı), sağlık çalışanları yer alırlar. Çocukların hastalığa yakalanma riski nadir olup, hastalığı hafif şekilde atlatırlar. Şu ana kadar alınan bilgilere göre vakaların yüzde 80’i hastalığı hafif geçirmektedir, yüzde 20 ‘si hastane koşullarında tedavi görmektedir. Kovid-19 hastalığının tanısı sadece özel enfeksiyon hastalıkları laboratuarlarında ya da viroloji referanslı olanlarında konulabilir.
Kovid-19 hastalığının ilk meydana geldiği Çin Devleti’nin Wuhan Şehri’nden tüm Dünya’ya seyahat yoluyla bulaşması sebebiyle korunma yollarının başında, mümkün olduğunca yolculuk yapılmaması veya zorunlu olarak yapılırsa 14 gün süreyle hijyen kurallarına uyup evde izole kalıp dışarı çıkılmaması ve herhangi bir belirti durumunda telefondan sorumlu merkezlerle veya aile hekimleri ile bağlantı kurulması tavsiye edilir.
HİJYEN KURALLARI
Ellerin temizliği, en az 20 saniye sabunla yıkanmalı veya el dezenfektanları kullanılarak temizlenmeli; eller yıkanmadan, ağız, burun, göz veya yüz ile temas edilmemeli.
Bulunduğumuz ortamlar sık sık havalandırılmalı; Hasta insanlar ile temastan kaçınmalı (en az 1 metre).
Zorunlu olmadıkça sağlık merkezlerine gidilmemeli, eğer gidilmesi mecburi ise diğer hastalar ile aramızda en az 1 metre mesafe olmalı.
Öksürme ve hapşırma durumlarında tek kullanımlık kağıt mendil kullanılmalı, yoksa dirsek içi kullanılmalı. Mümkünse kalabalık yerlere gidilmemeli, eğer mecburi ise o zaman tıbbi maske kullanılmalı.
Çiğ veya az pişmiş hayvan ürünleri yerine iyi pişmiş yiyecekler tercih edilmeli. Çiftlikler, canlı hayvan pazarları ve hayvanların kesilebileceği alanlar ve genel enfeksiyon açısından riskli alanlardan kaçınılmalı.
Bütün bu kurallara herbir vatandaşın uyması halinde, beraberce sağlık sistemi aksamadan bu sorunlar ile baş edilebilir ve üstesinden gelinebilir. Sağlık ve esenlikle kalınız.