KİŞİSEL ÖZELLİKTİR SPOR

Spor faaliyetlerine katılmak, bireyin fiziksel olduğu kadar benlik gelişimine de katkıda bulunur. Benlik genelde bireyin ne olduğu ne olmak istediği ve çevresini nasıl tanıdığı konularındaki bilinçliliği olarak ifade edilir. Birey bu bilince kendini başkaları ile karşılaştırarak ulaşır. Birey, daha küçük yaşlarda diğer çocuklar ile oynamaya başlar. Oyunlar sırasında kendisi ile başkalarını karşılaştırır, yeterlilik ve yetersizliklerini fark eder. Bu ortam sayesinde çocuğun sosyalleşmesi de daha hızlı ve olumlu gerçekleşir. Her türlü spor faaliyeti sosyal bir deneyimdir ve çoğu zaman duyguları içerir. Sportif faaliyetlere katılan birey, oyun ve hareketler aracılığı ile duygularını ifade etme imkanı bulur. Saldırganlık, öfke, utangaçlık ve benzeri duygularında boşalım sağlar ve bunları kontrol etmesini öğrenir. Bu nedenle baskı altındaki enerjiden kurtulmanın yolu oyun yada spor etkinliklerine katılmaktır. Norman L. Munn’a göre kişilik “bir fertte yapıların, davranış tarzlarının, alakaların, ruhi davranışların, yeteneklerin, kabiliyet ve istidatların en karakteristik bir bütünlemesidir.Bir başka tanımda kişilik ‘bir fertte yapıların, davranış tarzlarının, alakaların, ruhi davranışların, kabiliyetlerin ve istidatların karakteristik bir bütünleşmesidir’ olarak belirtilmiştir. Adasal ise kişiliği “bireyin kendisine özgü olan, tek tek vasıfları, toplayan ruhsal bir bütün” olarak tanımlamıştır. Kişiliği kısaca tanımladıktan sonra sporun kişilik üzerindeki etkilerine kısaca değinirsek; yalnızca bir bedensel uğraş olmayıp aynı zamanda sosyalleşme ve topluma uyma sürecidir. Spor bir kurallar dizisi ile sınırlandırılmıştır. Ayrıca taşıdığı özelliklere göre takıma uyma özelliklerini gerektirir. Sporda başarılı olabilmek için bazı bedensel ve ruhsal niteliklere sahip olmak gerekir bu nitelikler şöyle sıralanabilirler. • Gelişmiş bir kas ve iskelet yapısı • Hareketleri uzun süre yapabilmek için yüksek kondisyon, • Ruhsal, fiziksel ve bedensel engellemelere rağmen başarabilmek ve başarısızlık halinde uğraştan kopmamak için gerekli kişilik özelliklerine sahip olmak, • Egzersiz için yeterli motivasyon Spora başlamak için bu nitelikler gereklidir ancak unutmamak gerekir ki spor yapmayı sürdürdükçe bu nitelikler gelişir. Bu gelişme belli kurallara göre olur. Kuralların temelinde sportif etkinliğin kişilik üzerinde ektileri bulunmaktadır. Bilim insanları, düşünürler, spor ahlakçıları, sportif etkinliğin kişilik üzerine etkilerine şöyle genelleştirmektedirler. Spor karakteri şekillendirir. Takım sporları işbirliği yapmayı öğretir. Bireysel sporlar kişisel disiplini geliştirir. Sportif faaliyetler sosyalleşme sürecini hızlandırır. Tehlikeli idmanlar cesareti artırır. Bazı spor dalları yüksek iletişim değerlerine sahiptir. (Özellikle bedensel temasın olduğu spor dallarında bu daha belirgindir). Spor, saldırganlık dürtülerine doğal yol ile sosyal kurallara uygun olarak boşaltmayı öğretir. Son zamanlarda, sporcuların kişiliklerinin araştırıldığı çalışmalar da üzerinde hassasiyetle durulan bir nokta da bir spor faaliyeti sonucunda “benlik tasavvurunun” ne gibi bir değişikliğe uğrayacağı konusuyla ilgilidir. Bu bağlamda spor yapanlar ile spor yapmayanların kişilik özellikleri arasındaki ilişkiyi ele alan bir araştırmada, O.Neumann, genç performans sporcuları ile sporcu olmayanları karşılaştırdığında spor yapanların yapmayanlara göre daha çalışkan, daha canlı, ilişki kurmaya sürekli hazır, sebatlı, zor koşullarda ortama uymalarının daha iyi olduğunu belirlemiştir. Bir araştırmada da spor yapanların yapmayanlara göre daha dışa dönük ve duygusal olarak dengeli oldukları belirlenmiştir. Sonuçta ister amatörce, isterse maksimal performansa yönelik profesyonelce yapılan sportif faaliyetler, bireyi kontrol altına alan, eksiklerini geliştiren ve tamamlayan, fazlalıklarını da olumlu bir şekilde harcamasına ortam oluşturan ve kişiliğin gelişmesine önemli katkılar sağlayan bir araçtır.