TANRIDAĞI YÖRÜKLERİ VE ÇAĞLAYIK KÖYÜ TARİHÇESİ
Yörük kelimesi “yörü-mek” fiilinden -k ekiyle yapılmış bir ad olup “yürüyen” demektir; sözlükte “göçebe, göçer-ev, göçer” mânasına gelir. Bu yörükler çok yayılmış olup Kavala, Drama, Serez, Demirhisar, Rusçuk, Tırnova, Hezargrad, Niğbolu’da yoğun bir şekilde yaşarlardı. Tanrıdağı yörüklerinin bütün nüfusunun 100 bin olduğu tahmin edilmiştir. Atçekenler (Asıl isim: Tanrıdağı Türkmenleri/Karagöz Yörükleri)Türkler'in Oğuz Boyu'nun, Bozoklar kolundan Gün Han oğlu Kayı Han neslinden topluluktur. Bu topluluğun onkunları Şahin'dir. Resmi kayıtlarda Tanrıdağı Türkmenleri veya Tanrıdağı Yörükleri olarak bilinir. Konya bozkırları ve çevresinde yaşayan Tanrıdağı Türkmenlerine zamanla Atçeken denilmiştir. Atçeken ismi çok iyi ve cins atlar yetiştirdiklerinden dolayı verilmiştir. Büyük Selçuklu Devleti, Karamanoğulları Beyliği ordularında görev almışlardır. Selçuklu ve Osmanlı ordularına at yetiştirmişlerdir. Malazgirt zaferinden sonra Süleyman Şah komutasında Anadolu'ya girmişler ve Konya'ya gelmişlerdir. Konya'nın fethi ile Konya bozkırlarına yerleşen ilk Türk yörükleridir. Çoğunlukla Konya bozkırlarında konar-göçer yaşam sürdürmekteydiler. Kesin olarak Kayı boyu'ndan olsalar da Atçeken aşiretlerine zamanla birçok cemaat ve boy dahil olmuştur. Atçekenler’in yaşadıkları coğrafya genel olarak, Doğu-Batı doğrultusunda Aksaray, Akşehir, KuzeyGüney doğrultusunda Ankara-Konya - Karaman arasında kalan Konya ovası, diğer bir ifade ile Konya bozkırları ve çevresidir. Bir kısmı Osmanlı İmparatorluğu döneminde Balkanlar'a iskan edilmiştir. Osmanlı’nın, Anadolu’da hakimiyetini engelleyen Karaman Beyliği’nin ordu gücünü oluşturup ayakta kalmasını sağlamışlar ve Osmanlının himayesini kabullenmeleriyle Karaman Beyliği’nin Osmanlı himayesine girmesinde rol oynamışlardır. Atçeken beyleri Cumhuriyet’in kuruluşuna kadar bulundukları bölgedeki vergileri devlet adına tahsil etmişlerdir. İslam dinine ve Türk milliyetçiliğine aşırı bağlıdırlar. Tarımdan çok hayvancılıkla ilgilendikleri ve Konya bozkırlarında konargöçer oldukları için Konya'ya getirilen ekerbiçer kişiler nedeniyle topraklarının azalması ile ihtilafa düşmüşler ve bir kısmı Osmanlı İmparatorluğu tarafından Avrupa'ya birçok kez iskan edilmişlerdir. II. Mahmut döneminde vergi vermeme hakları kaldırılmak istendiyse de başarılı olunamamıştır bu nedenle birçok kez Balkanlar'a iskan edilmişlerdir. Günümüzde bu aşirete mensup olup Atçeken sıfatını soy isim olarak kullanan ailelerde vardır.
ÇAĞLAYIK’IN TARİHÇESİ
Osmanlı döneminde Selanik Vilayeti, Drama Sancağı, Sarışaban Kazası’na bağlı olan Çağlayık’ın kelime anlamı:''İki Dere''demektir. *1607 yılında Sultan 1.Ahmet döneminde Konya Bozkırları’ndan Tanrıdağı (Karagöz, Atçeken) yörükleri olarak 90 Hane (450 kişi) gittiğimiz Çağlayık'a 1924'te veda ettik. *Selanik Vilayeti Drama Sancağı Sarışaban Kazası’na Bağlı "Çağlayık" (Dipotamos)zaman içerisinde bazen köy bazen de kaza merkezi olarak idari yapıdaki yerini almıştır. Çağlayık kaza olduğunda 2 Köyü bulunmaktaydı. Bunlar: Mescidli, Boynukızıllı *1911 Yılı Yunan istatistiklerine göre 1.097 Müslüman Türk nüfusu bulunmaktadır. *Mübadil büyüklerimiz Çağlayık'ın 300350 hane olduğundan bahseder. *Mübadele Kararı sonrası Kavala limanından 01.06.1924 tarihinde Drama/Kozlu Köyü ile birlikte toplamda 2 bin 224 Kişi "Sakarya"adlı vapur ile 9 günlük yolculuk sonrası Samsun'a gelmişlerdir. *ilk etapta günümüzdeki Samsun Atatürk Heykeli ile Kent Müzesi Arası alandaki 4-6 ay yaşadıktan sonra 7 köye bölünerek: Samsun'da; *Vezirköprü'de; Aydoğdu ve Tekkekıran *Havza'da; Tahna (Kayabaşı) *Tekkeköy'de; Karaperçin, Aşağıçinik(Çayleyik Mahallesi), Kelkaya (Altınkaya) *Canik'te; Devgeriş'in Bir Kısmı ve Hasköy(Papasköy)'de 3-5 hane Çağlayıklı iskan olmuştur Ayrıca; *Amasya- Gümüşhacıköy-Maden Köyü'ne 3-5 hane Çağlayıklı aile iskân edildi *İzmir ili Bergama ilçesi Çandarlı nahiyesine de 1 Kişi edildi. İskan edilen fırıncı İbiş eşi Lacor *Çağlayık'a Türkiye'den, Trabzon Sürmene(Yemişli) Maçka ve Niğde'den Rum Mübadiller iskan edilmiş.Sonrasında bir çoğu Çağlayık'tan Kanada-Toronto'ya göç ettiler.