FUTBOLUN TÜRKİYE’DEKİ GELİŞİMİ

Türkiye’de ilk futbol ligini 4 takımla (Moda, Elpis, İmogene, Kadıköy) İstanbul Futbol Birliği kurmuştur.1903 Beşiktaş 1905-1906 sezonunda Türk takımı Galatasaray’ın da katıldığı birliğin 1908 yılında 1. Kümesini; Galatasaray, Kadıköy, Moda, Elpis, İmogene ve Fenerbahçe oluşturur.

1903 yılında kurulan birlik 1909 yılının ağustos ayında cemiyetler kanununun çıkması ile 12 Kasım 1910’da İstanbul Futbol Kulüpleri Ligi adı altında tekrar teşkilatlanmıştır.

Yine bu yıllar içerisinde futbol, Anadolu’nun her yerinde hızla yayılmaya başlamış ve İstanbul’un dışına taşmıştır. Fakat gerek İstanbul’da gerekse Anadolu’nun diğer bölgelerinde seyirciler ve sporcular, maçlar pazar günü yapıldığından ve Müslümanların tatil günü de cuma olduğundan maçlara katılamıyorlardı. Bu lige alternatif olarak cuma ligini kurdular (1914).

İstanbul futbol kulüpleri ligi dışında kalan birlikler, Üsküdar Anadolu, İstanbul Jimnastik, Terbiye-i Medeniye, Şehremini Sanayi Mektebi ve Fenerbahçe Spor Kulüplerinin oluşturdukları gönüllü birliklerdir. Bu takımların genellikle müesseselere ait olması nedeni ile lig idarecilerinin diğer birliklerden farklı olarak futbolcuların dışında seçilmeleri de bu lige bir ayrıcalık ve yenilik katmıştır. Daha sonraki yıllarda

Kurtuluş Savaşı’ndan çıkan Türk ulusu, 1922 yılında Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı’nın çalışmaları doğrultusunda atletizm, futbol ve güreş federasyonlarını kurmuş ve faaliyetlerini sürdürmüştür. 1923 yılında ise Türkiye Futbol Federasyonu kurulmuş ve 1951 yılında da profesyonel lig kabul edilmiştir.

Türk futbolu hem ulusal hem de uluslararası alanda kendini hızla geliştirmiş ve kısa zamanda büyük başarılara imza atmıştır.1996 yılında Avrupa Futbol Şampiyonası grup elemelerindeki zorlu maçlardan başarıyla çıkan A Millî Futbol Takımımız, İngiltere’de yapılan finallere katılarak Türk futbol tarihinde bir ilke imza attı. 2000 yılı Türk futbolu açısından tarihî bir öneme sahiptir. A Millî Futbol Takımımız Hollanda ve Belçika’nın ortaklaşa düzenlediği 2000 Avrupa Şampiyonası’nda grubundan çıkarak çeyrek finale yükseldi. Çeyrek final maçında Portekiz’le oynayan ay yıldızlılar, 2-0 yenilerek elendiler. 2002 yılında yükselişini sürdüren

Millî Futbol Takımımız, Japonya ve Güney Kore’nin ortak organize ettiği 17. Dünya Kupası’na katılarak dünyanın en iyi 32 takımı arasına girdi ve grup maçlarından sonra Japonya (3. tur) ve Senegal (çeyrek final)’i mağlup ederken yarı finalde Brezilya’ya yenildi. 3.lük maçında Güney Kore’yi yenen Millî Takım, şampiyonayı dünya üçüncüsü olarak tamamladı. Almanya’da düzenlenen 2008 Avrupa Şampiyonası’nda yarı finalde ev sahibi takım Almanya’ya 3 - 2 yenilen Milli Takımımız, şampiyonayı 3. olarak tamamlamıştır. Bu sonuçlar A Milli Futbol Takımı’nın tarihinde katıldığı Dünya Şampiyonası ve Avrupa Şampiyonasındaki en büyük başarılardır. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde modern futbol, ilk defa 1895 yılında İzmir’in Bornova semtinde yerleşmiş olan İngiliz aileleri tarafından oynanmıştır. Futbol, yine İngiliz aileleri aracılığıyla İzmir’den

İstanbul’a sıçramış ve çok geçmeden halk arasında büyük ilgi uyandırmıştır. Bu süreçle beraber sportif amaçlarla Selanik, İzmir ve İstanbul’da kulüpler kurulmaya başlanmıştır.

Türkiye’de ilk futbol kulübü 1899 yılında çoğu Galatasaraylı gençlerden olmak üzere Black Stocking Football Club (Siyah Çoraplılar) adı altında kurulmuş, fazla bir varlık gösteremeden dağılmıştır. 1900 yılında İzmir’de, Rumlar Panaonios (Panaonyos) ve Apollon Kulübünü, Ermeniler de Dork Kulübünü kurmuşlardır. Daha sonraki yıllarda, 1901’de Kadıköy Futbol Kulübü, 1903’te Beşiktaş Jimnastik Kulübü ve Moda Futbol Kulübü, 1904’de Rumlar tarafından Elpis Kulübü, 1905’te Galatasaray Kulübü kurulmuş ve 1906-1907 sezonunda futbol lig maçlarına katılan ilk Türk takımı olmuştur. 1907’de Fenerbahçe Spor Kulübü kurulmuştur. İlk Türk kulüpleri Beşiktaş, Galatasaray ve Fenerbahçe’dir. Bundan sonra Altınordu, Süleymaniye, Vefa, Nişantaşı, Türk Gücü Anadolu kulüpleri tescillerini yaptırmışlardır.

FUTBOLUN ÜLKEMİZDEKİ ORGANİZASYON YAPISI

Türk sporunun ilk teşkilatı olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı’nın kurulmasının ardından Yusuf Ziya ÖNİŞ başkanlığında ilk Türk Futbol Federasyonu 1923 yılında Futbol Heyet-i Müttehidesi adıyla İstanbul’da kuruldu. Ardından FIFA’ya başvurulmuş ve Türkiye 21 Mayıs 1923 tarihinde FIFA’nın 26. üyesi olmuştur.