villa topos
Alper Derinboğaz
Betonart Mimarlık Yaz Okulu’nun eski katılımcılarına, beton kullanarak tasarladıkları/inşa ettikleri mimari projeler, ürün tasarımları veya betonu konu alan akademik çalışmaları ile bu sayıda yer almaları için bir açık çağrı yapıldı. Çağrıya gelen başvurular arasından 2004 Yaz Okulu katılımcısı Alper Derinboğaz Villa Topos projesi ile, 2012 katılımcısı Hacer Bozkurt betonu fotoğrafladığı çalışmalarıyla, 2018 katılımcısı Fırat Altundağ ise bir öğrenci projesi ile seçkide yer aldı. Mimarların işlerine, tasarımlarında bu malzemeyi tercih etme sebeplerini ve Betonart Mimarlık Yaz Okulu deneyimlerinin daha sonra beton ile yaptıkları projelere katkısını anlattıkları metinler eşlik ediyor.
Villa Topos, İzmir’in Çeşme ilçesinde, Paşalimanı koyunda kireçtaşı ağırlıklı bir tepenin üzerinde konumlanan yazlık ev projesidir. Bu bölgenin en spesifik özelliği keskin topografyasıdır. Bu özellik göz önünde bulundurularak belli aralıklarla alınan topografya dokusu ve izleri genişletilip topografya içerisine yerleşen basit geometrik düzendeki bir yapıya dönüştürüldü. Evin toplamı 1.000 m2’dir. Yapıya, açık alanları artırmak için teraslar entegre edildi. Döşemelerin ön tarafa uzanmasıyla manzara yönündeki dik açıyla gelen güney güneşinin kırılması hedeflendi. Böylelikle döşemeler hem teras hem de güneş kırıcı görevi görüyor. Manzarayı ve mekânı parçalayan taşıyıcı elemanlardan olabildiğince kaçınıldı. Yapı, topografyanın eğiminin sağladığı yapım olanakları ile iki bodrum kat, zemin kat ve 1. kat olmak üzere toplam 4 kattan meydana geliyor. Sürdürülebilirlik açısından aktif ögeler kullanılmaya çalışılan yapıda, toprağa gömülü bölüm sayesinde toprağın altındaki sabit ısının yapıya yansıtılması sağlanmıştır. Bununla birlikte Çeşme’de bir rüzgâr koridoru üzerinde yer alan Villa Topos’ta bulunan rüzgâr bacaları havayı yapı içine alarak serin bir ortam sunar. Yapı tasarımında, tavan ve döşeme aralığında kullanılan mantar döşeme plaklarıyla panoramik Paşalimanı manzarasının yapı içine taşınması planlanmıştır.
Her projede malzeme seçiminin kendi içinde değerlendirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu anlamda beton her zaman kullandığımız ve her durumda doğru olduğunu düşündüğümüz bir malzeme değil. Ancak Villa Topos kapsamında betonu konstrüksiyon ve yapı sınırını bir arada kurgulayabildiğiniz, kaplamaya ihtiyaç duymadığımız bir yapı malzemesi olduğu için kullanmayı tercih ettik. Beton katkı malzemeleri ile birlikte yalıtım, elastik
lik gibi farklı performansları da sağlayabildiği için bütüncül bir yapım sistemi de sunabiliyor. Aynı zamanda üretim sürecinin izlerini taşıyan bir malzeme. Sadece bitmiş bir ürünün soyut durumunun ötesinde hatalarıyla ve doğasıyla yapıya derinlik katıyor.
Mimarlığın bütüncül bir sanat olduğunu düşünüyor isek bunu imalat aşamasından itibaren bütünleştirerek değerlendirmeliyiz. Bauhaus’un
üretim ve tasarımı bir araya getiren atölye prensibi çok doğru bir eğitim modeli kurgulamıştı. Ancak benzerlerine, dünyanın bugün geldiği noktada, kurumsallaşmaya ve kategorik bakmaya bağımlı hale gelmiş toplumumuzda yer bulamıyoruz ne yazık ki. Bu anlamda Betonart Yaz Okulu’nu üretim ile tasarım düşüncesini bir araya getirmesi açısından oldukça faydalı buluyorum ve devam etmesini umut ediyorum.