SIÇRAYAN GENLER ÇİLEKLERDE CİNSİYET KROMOZOMLARINDA DEĞİŞİKLİKLER YAPAR
Pittsburgh Üniversitesi Biyolojik Bilimler Bölümü’nden bir araştırmacının başkanlık ettiği bir ekip, gen kasetlerinin çilek bitkileri nesillerine aktarılmasının cinsiyet kromozomlarındaki değişikliklere yol açtığını göstermiştir.
Evrimsel Ekoloji Profesörü Tia-Lynn Ashman, Oregon State Üniversitesi Entegre Biyoloji Bölümü ve Botanik ve Bitki Patolojisi Bölümü’nden araştırmacılarla birlikte PLOS Biyoloji Dergisi’nde “Bir gen kasetinin tekrarlanan translokasyonu çileklerde cinsiyet kromozomu döngüsünü harekete geçirir” makalesini yayımladı.
Araştırmacılar, Yabani Kuzey Amerika ahtapot çileklerinin kökenleri farklı 3 taksonomik gruptan üç farklı kromozomu izleyerek homomorfik, dişi heterogametik (ZW) kalıtımı ile ayrı cinslere sahip olduğunu belirlediler. Araştırmacılar, erkeklerde hiç bulunmayan dişi bitkilerde bir SDR kaseti oluşturan cinsiyet belirleyici bölge dizilerini belirlediler. SDR kasetinin daha ileri çalışması “tekrarlanan translokasyon öyküsünü” gösterdi.
Bu keşif, bitki cinsiyet bölgelerinin sıçrayabildiğini gösteren ilk örnektir ve bu olguya göre, yeni genler cinsiyetle bağlantıya girerek ve kilitleyerek fenomenin uyarlanabilir olduğunu gösterebilir.
Ulusal Bilim Vakfı’ndaki program direktörü Samuel Scheiner, “Bir bireyin dişi mi erkek mi yoksa bitkilerde daha çeşitli çiftleşme türleri mi olduğunu tespit etmemize rağmen, onların evrimi hala tam olarak anlaşılamamıştır. Bu çalışma, sürecin tahmin edebileceğimizden çok daha karmaşık olduğunu gösteriyor. Bu sonuçlar, yeni bitki çeşitlerinin yaratılmasına yardımcı olabilir ve belki de bitkilerin büyük çeşitliliğinin nasıl ortaya çıktığı hakkında bize bir şeyler anlatabilir” dedi.
Ashman, çalışmanın tıbbi genetik unsurların keşfi için 1983’te fizyoloji ya da tıp alanında Nobel Ödülü alan bilim insanı Barbara McClintock’un teorisini destekleyen antibiyotik direnci ve insani özellikler de dahil olmak üzere geniş kapsamlı kanıtlara yeni bir fenotip eklediğini söyledi. Ashman, “Cinsiyet kromozomlarının türler arasında farklı olduğunu belirleyen mekanizmaları daha geniş bir şekilde anlamaya çalışıyoruz. Burada gen hareketlerinin cinsiyeti belirleyen farklı kromozomlara yol açan devirin altında yatan ilk açık kanıtlara sahibiz.” dedi.
Çalışma Pitt’in Kenneth P. Dietrich Sanat ve Bilim Okulu’na verilen Ulusal Bilim Vakfı ödülü ile desteklenmektedir.
Kaynaklar: https://phys.org/news/2018-09-genes-sexchromosome-strawberries.html https://populerbiyoloji.com/sicrayangenler-cileklerde-cinsiyet-kromozomlarindadegisiklikler-yapar/