Plastiği Parçalayabilen Yeni Bir Enzim
Fransız araştırmacılar, plastiği parçalayarak doğrudan geri dönüşüm hammaddesine çeviren bir enzim tasarladı.
Fransız araştırmacılar, plastiği parçalayarak doğrudan geri dönüşüm hammaddesine dönüştüren bir enzim tasarladı.
Çevre kirliliği konusundaki duyarlılık yükseldikçe, plastik kullanımını sınırlandırmak ve aşama aşama hayatımızdan çıkarmak için pek çok adım atılıyor. En çok da plastiğin yerine geçebilecek doğal plastik/ biyoplastik (bitkilerden yapılmış) malzemeler ve plastik kullanımını sıfırlayan yaratıcı ambalajlar tasarladığına tanık oluyoruz. Öte yandan insanlık plastik kullanımını tamamen bitirebilmiş değil. Bir plastik şişenin doğada çözünmesi bile yaklaşık 450 yıl sürebilirken insanlık gezegende savrulan bu dev atık yığınlarıyla nasıl başa çıkacak? Plastik için en sürdürülebilir geri dönüşüm modeli hangisi olabilir? Plastiği etkili bir şekilde parçalayabilen bir enzim tasarlayan Fransız araştırmacılar, bu soruna çözüm öneriyor.
Yeni enzim sürdürülebilir bir geri dönüşüm modeli öneriyor
Fransız araştırmacıların tasarladığı enzim, en sık kullanılan plastik türlerinden birini parçalamakta etkili. Söz konusu olan plastik türü polietilen tereftalat (PET). Günlük yaşamda sık kullanılan pet şişeler – çevre için en büyük tehditlerden biri- de bu malzemeyle üretiliyor. PET ilk olarak 1940’larda geliştirilmiş ve PET’teki karbonu parçalayıp kullanabilen ilk canlı organizma 2016 yılında keşfedilmişti. Bu organizma, bir plastik geri dönüşüm tesisinin yakınında çökelti içinde bulunmuştu. Bu gibi mikro-organizmalar plastik atık sorununu belli bir oranda çözebiliyor belki ama PET’in karbon omurgasını tamamen parçaladıkları için sürdürülebilir bir sistem kurmaya yani geri dönüşüme izin vermiyor.
Plastik kullanımı henüz sıfırlanamadı ve geri dönüşüm olmaması, yeni plastik ürünler için sürekli olarak yeni PET tedarik etmek gerektiği anlamına geliyor. Plastik, petrol rafinerilerinde kullanılan ham petrolün işlenmesi sonucu arta kalan malzemelerden elde ediliyor. Yeni enzimin farkı ise yeni plastik şişeler yapmak için doğrudan tekrar kullanılabilen bir hammadde elde etmeyi sağlaması. Fransız araştırma ekibinin hedefi, mevcut malzemenin yeni PET ürünleri yapmak için hemen yeniden kullanılmasına izin verecek şekilde parçalandığı döngüsel bir PET süreci oluşturmaktı. Bu hedefe ulaştılar.
Enzim başlangıçta 20 saat içinde PET’i %50 oranında sindirebiliyordu. Daha sonra 15 saatte %85’lik sindirimi gerçekleştirecek şekilde geliştirildi. Koşulları optimize ederek, PET’in %90’ını 10 saatin altında parçalamayı başardılar. Geliştirdikleri enzimle bu aşamada 1.000 kg PET atığı, az bir kayıpla 863 kg hammaddeye dönüştürebileceklerini gördüler.
Enzimle yapılacak geri dönüşüm, petrolden elde edilen hammadde kadar ucuz olmasa da – özellikle de şu an petrol fiyatları çökmüşkengelecekte oluşabilecek fiyat şoklarına karşı nispeten bağışık olacağı öngörülüyor. Her şeyden önemlisi de sürdürülebilirliğin öncelik haline geleceği gelecek için uygun bir model sunması.
Plastik Şişeler Hayvanlar için Sürdürülebilir Ürünlere Dönüşüyor
Evde veya sokakta aynı hayatı paylaştığımız tüylü dostlarımızın ihtiyaçlarını geri dönüşüm veya ileri dönüşüm tekniğiyle karşılamak sıkça başvurulan bir çözüm. Geri dönüşüme ayrılan beyaz eşyalar hayvanlar için yürütece, hasarlı mobilyalar kedi evine dönüşebiliyor örneğin. İngiltere merkezli startup Project Blu ise geri dönüştürülmüş plastik, tekstil ve deri gibi malzemelerden sürdürülebilir evcil hayvan ürünleri üreterek hem gezegenimiz hem de patili dostlarımız için fark yaratıyor.
Her Project Blu ürünü, 1-300 civarı plastik şişe kullanılarak üretiliyor. Kar amacı gütmeyen kuruluş Plastic Bank ile yaptığı ortaklık sayesinde her satışta, okyanuslardan ve sahil şeridinden bir pound (0,45 kg) daha plastik temizlemeyi taahhüt ediyor. Project Blu’nun kurucusu Geryn Evans misyonlarını şöyle açıklıyor; “Her yıl 12,7 milyon tona kadar plastiğin karıştığı okyanuslarımız plastik salgınının yükünü taşıyor. Daha fazla atık açığa çıkarmak yerine, zaten okyanuslarımızda bulunan plastik şişeleri ve balık ağlarını toplamak ve bunlardan yüksek kaliteli evcil hayvan ürünleri üretmek için çalışıyoruz”.
Planet Blu’un ürünleri için kullanılan plastiğin çoğu, plastik kirliliğinden en çok etkilenen dünya ülkelerinden Hindistan’daki Maharashtra eyaletinde toplanıyor. Geri dönüşüm sürecinde, plastik taneciklere ayrılıyor ve polyester ipliğe dönüştürülmeden önce peletler halinde eritiliyor. İplikler ise pamuk ipliğine dönüştürülecek atık kumaşlardan elde ediliyor. Deri geri dönüştürme ise biraz daha karmaşık. Atık deri eşyalar liflerine ayrılıyor ve bir hidro-bağlama işleminden geçirilerek kompozit hale getiriliyor. Bu sayede atık deri malzemeler tek bir malzeme rulosuna dönüştürülüyor. Daha sonra İtalyan zanaatkarlar bu malzemeyle şık tasmalar yapıyor. Süreç zararlı kimyasal kullanımı içermiyor. Sıradan evcil hayvan ürünü imalatından daha az su kullanılıyor ve karbon nötr.
Kaynak: https://bigumigu.com