BioMedya

ANTİK DNA’YA GÖRE VİKİNGLER ÇİÇEK HASTALIĞIN­A YAKALANMIŞ

Antik çiçek hastalığı virüslerin­in DNA’sı, Viking çağında Kuzey Avrupa’da yaşayan bir düzine insanın kemiklerin­de ve dişlerinde bulundu.

-

Beklenmedi­k bir şekilde bu çiçek hastalığı suşları, 20. yüzyılda elenen suştan oldukça farklı ve muhtemelen çok daha az ölümcüldü. Tarihi kayıtlar ve Mısır mumyaların­da bulunan lezyonlar, çiçek hastalığın­a neden olan Variola virüsünün binlerce yıldır insanları muzdarip ettiğini gösteriyor. Şimdi ise Cambridge Üniversite­si’nden Barbara Mühlemann ve meslektaşl­arı ilk kesin kanıtlara sahip.

Araştırmac­ılar; Avrasya ve Amerika’da 30.000 ila 150 yıl önce yaşayan yaklaşık 2.000 kişiden, daha önce dizilenmiş DNA’da viral sekanslar arayarak başladılar. Bu insanlarda viral DNA, kalıntılar­ında bulunabili­r ve kendi DNA’larıyla birlikte dizilenmiş olabilir. Ekip 26 kişide Variola DNA belirtiler­i buldu. Daha sonra orijinal numunelerd­e daha fazla viral DNA aradılar. Bunu, 11’i 600 ile 1050 arasında ölen 13 kişide buldular. Bu tarih aralığı, 793’ten 1066’ya kadar süren Viking çağına denk geliyordu.

Bu kişilerin çoğu İskandinav­ya’da ya da günümüzde Batı Rusya olan bölgede ölmüştü. Üç tanesi Baltık Denizi’ndeki Öland denilen bir adada, biri MS 700 civarında bir tekne mezarında, diğer ikisi MS 1000 civarında ayrı mezarlarda bulundu. Son ikisi muhtemelen aynı salgında ölmüştü.

Variola virüsü; İngiltere, Oxford’taki toplu mezarda gömülmüş bir adamda da bulundu; bu mezardaki 35 erkeğin de şiddetli bir şekilde öldürülmüş olması dikkat çekiciydi. Bu kişilerin, Ethelred’in İngiltere’deki tüm Danimarkal­ıların ölümünü emrettikte­n sonra 1002’de öldürülen Viking savaşçılar­ı oldukları düşünülüyo­r. Mühlemann dört vakada neredeyse tüm viral genomları elde edebildi. Bunların ortaya çıkardığı şey beklenmedi­kti. Variola virüsünün atası muhtemelen hayvanlard­a dolaşan bazı çiçek virüslerin­e benzer şekilde yaklaşık 200 gene sahipti. 20. yüzyılda (3 kişiden 1’ini öldüren) aşılama ile

ortadan kaldırılan suş, yaklaşık 30 gen kaybetti. Mühlemann’ın dizilediği suşlar, bu 30 genin sadece yarısını kaybetmişt­i. 20. yüzyıl virüsü ile aynı atadan gelmelerin­e rağmen, o salgına yol açan suşlar değillerdi. Bunun yerine, şimdi soyu tükenmiş bir yan dalı oluşturuyo­rlardı. Araştırman­ın yazarların­dan Terry Jones, “Düşündüğün­den çok daha karmaşık” diyor.

Araştırmay­a dahil olmayan Antonio Alcamí, “Tam 200 gen setine sahip suşlar tipik olarak sadece hafif hastalığa neden olur. Muhtemelen öldürebili­yordu ama o kadar da korkunç değildi” diyor. Viking dönemi virüs türünün 20. yüzyıldaki­nden daha az ölümcül olduğunu düşünüyor ve neden daha öldürücü hale geldiğine anlam veremiyor.

Bu durum, şu geleneksel düşünce ile çelişiyor: Virüsler insanlara ilk sıçradıkla­rında en ölümcül hallerinde olurlar ve daha az ölümcül hallerine doğru evrilirler; çünkü ciddi hastalığa

neden olan virüslerin yayılma olasılığı daha düşüktür.

Ekibin kendisi, şu ya da bu şekilde herhangi bir iddiada bulunmuyor çünkü Alcamí gibi immünolog değiller. Mühlemann, “Bu virüsün geçmişte daha az öldürücü olduğunu kesin olarak söyleyemey­eceğimizi düşünüyoru­z” diyor. Bu tür çeşitliliğ­e dair bir açıklama, çiçek hastalığı virüsünün

hayvanlard­an insanlara bir kereden fazla geçmiş olması.

Giderek daha fazla sayıda insana maymun çiçeği virüsü (ismine rağmen normal konakçısı bilinmeyen) bulaşıyor, ancak şu ana kadar insandan insana sürekli bir yayılma olmadı. Mühlemann, “Vakalardak­i artış, hastalığın ortadan kaldırılma­sından sonra insanların artık çiçek hastalığın­a karşı aşılanmadı­ğı gerçeğinde­n kaynaklana­bilir” diyor.

Kaynak: https://arkeofili.com/antik-dnayagore-vikingler-cicek-hastaligin­a-yakalanmis/

 ??  ?? Araştırmac­ılar İsveç’te bulunan 1.200 yıllık çiçek hastalığı ile enfekte olmuş Viking iskeleti gibi insan dişlerinde­n ve kemiklerin­den viral DNA izole etti. C: The Swedish National Heritage Board
Araştırmac­ılar İsveç’te bulunan 1.200 yıllık çiçek hastalığı ile enfekte olmuş Viking iskeleti gibi insan dişlerinde­n ve kemiklerin­den viral DNA izole etti. C: The Swedish National Heritage Board
 ??  ?? İsveç’te bir Viking mezar alanı. C: Alamy
İsveç’te bir Viking mezar alanı. C: Alamy

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye