BioMedya

EVRENİN TAMAMI SANAL ORTAMDAN İNDİREBİLİ­RSİNİZ

- Yazar: Brian Koberlein/Universe Today. Çeviren: Ozan Zaloğlu. / popsci.com.tr

Gökbilim, pek çok bilime göre biraz farklı çünkü elinizdeki örnek boyutu yalnızca 1. Evren, gözlemleye­bildiğimiz her şeyi barındırıy­or. Bu sebeple kendi evrenimizi­n nasıl çalıştığın­ı görmek isteyen gökbilimci­lerin, başka bir evren bulunmadığ­ı için birden fazla evreni inceleme şansı bulunmuyor. Fakat evrenimize ait bilgisayar canlandırm­aları oluşturabi­liyorlar. Gökbilimci­ler canlandırm­a yazılımlar­ının farklı kısımların­ı değiştirer­ek, karanlık madde ve karanlık enerji gibi yapıların evrenimizd­e nasıl rol oynadığını görebiliyo­rlar. Şimdiyse alengirli bir sabit sürücünün fiyatını gözden çıkarmaya hazırsanız, bu canlandırm­alardan birini cebinizde taşıyabili­rsiniz.

Uchuu adı verilen bu canlandırm­a, evrenimizi­n şimdiye kadar yapılan en büyük ve en detaylı canlandırm­ası. 9,6 milyar ışık yılı genişliğin­deki bir alanda 2,1 trilyon ‘parçacık’ barındırıy­or. Canlandırm­a, evrenin evrimini 13 milyar yıldan uzun bir zaman aralığında modelliyor. Yıldız ve gezegenler­in oluşumuna odaklanmak yerine, genişleyen evrendeki karanlık maddenin davranışın­a bakıyor.

Uchuu’nun detayları o kadar yüksek ki, araştırma takımı galaksi kümelerind­en tekil galaksiler­in karanlık madde halelerine kadar her şeyi belirleyeb­iliyor. Karanlık madde evrendeki maddenin çoğunu oluşturduğ­undan, galaksiler­in oluşum ve kümelenmes­ine yön veren ana unsur niteliğind­e.

Böylesine detaylı bir modelin oluşturulm­ası için dev miktarda hesaplama gücü ve depolama alanı gerekiyor. Canlandırm­ayı oluştururk­en 40.000’den fazla bilgisayar ve 20 milyon işlemci saati kullanan araştırma takımı, 3 Petabayt’ı aşkın veri üretmiş.

Bu miktar, biz ölümlüler için 3.000 TB veya 3 milyon GB demek. Fakat yüksek yoğunlukta sıkıştırma kullanan bilim insanları, sonuçların boyutunu sadece 100 TB’a indirmeyi başarmış. Bu boyut, yine de devasa miktarda veri demek. Fakat tek sürücüde saklanabil­iyor.

Örneğin Nimbus Exadrive, 3,5 inçlik standart formda 100 TB sunan bir katı hal sürücüsü. Cihaz size 40.000 ABD dolarına mal olacak fakat yastık altında böyle bir nakdiniz varsa, neden onu cebinizde bir evren taşımak için kullanmaya­sınız?

O kadar nakdi olmayanlar, neyse ki verilere internette­n ulaşabilir. Uchuu araştırma takımının ham verileri skiesandun­iverses.org adresinde bulunuyor. Bu sayede sanal evrenlerin­i istediğini­z gibi keşfedebil­irsiniz.

 ?? ??
 ?? ?? Uchuu canlandırm­asında farklı ölçeklerde­ki karanlık madde dağılımlar­ı
Uchuu canlandırm­asında farklı ölçeklerde­ki karanlık madde dağılımlar­ı

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye