CECROPIA AĞACI VE AZTECA ALFARİ KARINCALARININ ARASINDAKİ SİMBİYOTİK İLİŞKİ
Panama'da yanlışlıkla bir ağacın sapanla vurulması ilginç bir keşfe sebep oldu...
Lise öğrencisi Alex Wcislo 9 milimetrelik ince seramik kili ile ağaca yanlışlıkla temiz bir girişi ve çıkışı olan ‘yara’ açmıştı. Alex’in beklemediği şey ise daha 24 saat dolmadan bu yaraların kapanması oldu. Bu durum Alex ve beş arkadaşının dikkatını çekti ve diğer ağaçlara da benzer yaralar açarak olayı anlamaya çalıştılar. Ağaçların onarımları tekrar tekrar gerçekleşti. Öğrenciler deneyimledikleri bu olayı yazıya dökerek Panama’da bulunan Smithsonian Tropikal Araştırma Enstitüsü’ndeki (STRI) gönüllü programında yayımladılar.
STRI’dan Etolog William Wcislo, “Sonuçları görünce epey şaşırdım. Dahası öğrencilerin, karıncaların evlerindeki hasarı onardıkları fikrini test etmek için böylesine basit bir yol geliştirmesinden de çok etkilendim” açıklamasında bulundu.
Azteca alfari karıncaları ve onlara ev sahipliği yapan ağaçlar arasındaki simbiyotik (her iki tarafa da yarar sağlayan ikili ilişki) zaten iyi kurulmuştur: Karıncalar, ağaçları otçullara karşı korumak için ellerinden geleni yaparlar, bunun karşılığında ise yapraklardan besleyici yağlı salgılar ile beslenirler ve içi boş gövdelere sığınırlar. Buradaki yenilik, barınak tehdit edildiğinde böceklerin ağaç arkadaşlarına verilen zararı da onardığı gözlemidir. Yeni araştırmaya göre, bu durum daha çok bir koloninin kuluçkaları (yumurtalar, larvalar ve pupalar/krizalit) risk altındayken meydana geliyor.
Onarımlar, bitki gövdesinin kendisinde bulunan malzeme kullanılarak yapılmaktadır. Öte yandan bu her zaman için geçerli değil, açılan 22 yaranın sadece 14’ünde onarım gerçekleşti. Bunun nedenini anlayabilmek için daha fazla araştırmalar yapılması gerekiliyor.
Araştırmacıların makalelerinde, “Oluşan deliklerin onarılmasının bir başka sebebi de doğrudan karıncaların bulundukları alanın açığa çıkması olabilir. Bu durum karıncaları her türlü dış tehdide, yani avcılardan tutunda patojenlere kadar bölgedeki parametrelere göre değişebilen faktörlere, karşı onları savunmasız bırakması ile ilgili olabilir” notunu düştüler.
Azteca alfari karıncaları, Cecropia ağaçlarına girdikten sonra, bazı giriş noktalarını kapatıyorlar ve gövde onarımları ağacın kendisine sağladığı herhangi bir faydadan ziyade kendi iyilikleriyle ilgili olduğu fikrine inandırıcılık katmaktadır. Bu durum, deneyler sırasında yapılan gözlemlerle destekleniyor: Karıncalar, yama işine başlamadan önce kuluçkalarını tahliye ediyorlar. Onarımlar yapılmadığında ise bunun nedeni koloninin savunmasız üyelerinin doğrudan tehdit altında olmaması olabilir.
Buna rağmen ekip ağacın bu karınca davranışından, örneğin yaralarının etrafındaki antimikrobiyal salgılardan, bir miktar da olsa fayda sağlama olasılığını tamamen göz ardı edemez.
Sapanla açılan yaralar Cecropia ağaçları için alışıla geldik olmasa da karınca yiyenler gibi hayvanların tırnakları ile açılan yaralar epey yaygındır. Belki de barındırdıkları karıncaların bu tarz bir davranış sergilemelerinin nedeni de budur.
Makale: Journal of Hymenoptera | Azteca ants repair damage to their Cecropia host plants | https://doi. org/10.3897/jhr.88.75855