KAHVE VE YÜKSEK KOLESTEROL ARASINDAKI YENI BAĞ

Yapılan yeni bir araştırma, demleme yöntemi ve cinsiyetin, kahvenin yüksek kolesterol ile bağlantısını ortaya çıkardı.

Kahvede doğal olarak bulunan kimyasallar - diterpenler, kafetol ve kahweol - kandaki kolesterol seviyelerini yükseltirler. En geniş cinsiyet farkı Espresso’da görülürken; bu fark en az kahve makinesinde (cafetiere) görülüyor. Demleme yöntemi etkilidir, ama espresso kahvenin ne gibi ve hangi miktarlarda etkileri olabileceği bilinmiyor. Bu nedenle araştırmacılar, 40 yaş ve üzeri (ortalama yaş 56) yetişkinler arasında espresso kahveyi diğer demleme yöntemleriyle karşılaştırmak istediler. Günde üç ila beş fincan espresso içmek, özellikle erkekler arasında artan serum toplam kolesterolü ile önemli ölçüde ilişkiliydi.

1974'te başlayan ve Norveç'in Tromsø kentinin sakinlerini içeren ve 20152016 yıllarında yapılmış olan uzun vadeli bir nüfus araştırması, Tromsø Çalışması’nın, yedinci anketine yanıt veren 21 bin 83 katılımcıdan (11 bin 74’ü kadın; 10 bin 9’u erkek) veri topladılar.

Katılımcılara günde kaç fincan kahve içtikleri soruldu; hiç, 1-2 fincan, 3 ila 5 fincan arası ve 6 fincan veya daha fazlası ve hangi demleme türünü seçtiler; filtre kahve kafetière, kahve makinelerinden espresso, kapsüllerden, moka kaplarından vb. ve hazır kahve.

Katılımcıların kan örnekleri alındı, boyları ölçüldü ve kiloları tartıldı. Potansiyel olarak etkili faktörler hakkında da bilgiler toplandı: Sigara, alkol kullanımı ve fiziksel aktivite dahil beslenme şekli ve yaşam tarzı; eğitimsel kazanımlar ve tip 2 diyabetin teşhis edilip edilmediği bilgisi.

Araştırmada kadınların günde ortalama dört fincan kahve içtikleri bulunurken; erkeklerin ortalama beş fincan kahve içtiği ortaya çıktı. Verilerin analizi toplam kolesterol arasındaki ilişkinin demleme yöntemine bağlı olarak, French press hariç, tüm demleme türleri için önemli cinsiyet farklılıkları ile değiştiğini gösterdi.

Günde üç ila beş fincan espresso içmek, özellikle erkekler arasında artan serum toplam kolesterolü ile önemli ölçüde ilişkiliydi. Hiç içmeyenlerle karşılaştırıldığında, bu tüketim modeli, kadınlarda 0,09 mmol/l, erkeklerde ise 0,16 mmol/l daha yüksek serum kolesterolü ile ilişkilendirildi. Günlük altı veya daha fazla fincan French press de yüksek kolesterol ile ilişkilendirildi ve her iki cinsiyette de benzer derecedeydi: Kadınlarda 0,30 mmol/l ve erkeklerde 0,23 mmol/l daha yüksek kolesterol çıktı. Her gün altı veya daha fazla fincan filtre kahve içmek, filtre kahve içmeyenlere kıyasla kadınlarda 0,11 mmol/l daha yüksek kolesterol ile ilişkilendirildi, ama erkekler arasında bu durum aynı değildi. Hazır kahve her iki cinsiyette de kolesterol artışı ile ilişkilendirilirken bu, kahve tozu/ granüllerini tercih etmeyenlerle karşılaştırıldığında içilen fincan sayısı ile birlikte artmadı.

Araştırmacılar, çalışmalarında standart bir fincan ölçüsünün kullanılmadığına dikkat çektiler. Örneğin Norveçliler, İtalyanlardan daha büyük espresso fincanlarından kahve içme eğilimindedirler. Kahve makinelerinden, kapsüllerden veya moka kaplarından farklı espresso türlerinin de doğal olarak oluşan önemli kimyasalların farklı seviyelerini içermesi muhtemeldir.

Araştırmacılar, “Kolesterolün kahve içmeye verdiği tepkideki cinsiyet farklılığına dair henüz net bir açıklama yok. İlginç bir şekilde, kahve 1000’den fazla çeşitli fitokimyasal içerir. Her bileşiğin alımı aynı zamanda kahve türlerinin çeşitliliğine, kavurma derecesine, demleme yönteminin türüne ve porsiyon boyutuna da bağlıdır” açıklamasında bulundular.

Deneysel çalışmalar, kafestol ve kahveolün toplam kolesterolü artırmalarının yanı sıra antiinflamatuar etkilere sahip olduğunu, karaciğeri koruduğunu ve kanser ve diyabet risklerini azalttığını da eklediler.

Araştırmacılar, "Bu, kahvenin aynı anda çalışan birden fazla mekanizmaya yol açabilecek bileşikleri nasıl içerdiğini gösteriyor. Kahve, dünya çapında en sık tüketilen merkezi uyarıcıdır. Kahvenin yüksek tüketimi nedeniyle küçük sağlık etkileri bile önemli sağlık sonuçlarına neden olabilir” dediler.

“Association between espresso coffee and serum total cholesterol: the Tromsø Study 2015– 2016” 10 May 2022, Open Heart.

DOI: 10.1136/openhrt-2021-00194