Başarılı dönüşüm için iş birliği şart
Büyükşehir belediyeleri tarafından yapılacak kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine ilişkin her ölçekteki imar planı, parselasyon planı ve tüm imar işlemleri 3194 Sayılı İmar Yasası’nda belediyelere verilen yetkileri kullanmakta büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Bu yasa kapsamda Tepebaşı Belediye sınırları içinde Köprübaşı bölgesi, Baksan Sanayi Sitesi ve Keresteciler Sitesi olmak üzere uygulama sahası ilan edilmiş; ancak Keresteciler Sitesi hukuki yola müracaatla şahıslar lehine sonuçlanmış, Baksan Sanayi Sitesi içinise aynı idare mahkemesi tarafından vatandaşlar lehine ve belediye lehine karar verilmiş, Danıştay’da temyiz aşamasındadır.
Kentsel dönüşüm; çöküntü ve bozulma olan kentsel dokunun ekonomik, sosyal, fiziksel ve çevresel koşullarını iyileştirmeye yönelik stratejilerdir. Bu sebeple bu tür alanların planlama çalışmalarında sosyolog, mimar, mühendis, plancı gibi farklı meslek mensuplarının bir araya gelerek çalışmaları neticesinde sağlıklı bir sonuca varılabilir. Kentsel dönüşümde; örgütlenme, finans ve planlama ayaklarının organize edilerek mekana yansıtılması gereklidir.
Ayrıca; Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında 6306 Sayılı Kanun çıkarılmıştır. Bu kanunun amacı, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemektir.
17 Mayıs 2013 tarihinde 2013/4645 Karar Sayısı ile Bakanlar Kurulu’nca Tepebaşı ilçemize bağlı Mustafa Kemal Paşa, İhsaniye, Hacıalibey, Yeni, Işıklar ve Mamure Mahalleleri ile Odunpazarı ilçesi Deliklitaş ve Kurtuluş mahallelerini içeren 56.45 hektarlık alan riskli alan olarak ilan edilmiştir. Bu yasa kapsamı içinde riskli bina tespiti bakanlıkça lisanslı kurum ve kuruluşlarca yapılmakta olup, raporların bir örneği ildeki çevre ve şehircilik müdürlüğüne gönderilir. Müdürlükçe herhangi bir eksiklik ve aksaklık bulunmadığı takdirde en geç 10 iş günü içinde tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere ilgili tapu müdür- lüğüne bildirilir. Tapu müdürlüğünce işlenen belirtmeler riskli yapı tespitine karşı 15 gün içinde riskli yapının bulunduğu yerdeki müdürlüğe itiraz edilebileceği, aksi takdirde idarece 60 günden az olmamak üzere verilecek süre içinde riskli yapının yıktırılması gerektiği de belirtilmek suretiyle hak sahiplerinin adreslerine 7201 Sayılı Tebligat Kanunu’na göre tebliğ edilir. Riskli yapı tespitine karşı yapılan itirazın reddedilmesi veya riskli yapı tespitine itiraz edilmemesi suretiyle, kesinleşmesi halinde müdürlük riskli yapının yıktırılmasını idareden ister. İdare yani belediye, 60 günden az olmamak üzere süre vererek riskli yapıların yıktırılması yapı maliklerinden ister.
Riskli alanlarda, rezerv yapı alanlarında ve riskli yapılarda kanun kapsamında öncelikle maliklerce uygulama yapılması esastır. Eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etme amacıyla belediyeler bir alanı kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edebilir. Burada ilan edilen alanlarda hazine mülkiyeti veya belediye mülkiyeti yok ise yeteri kadar sosyal donatı alanları ayrılamayacaktır. O bölgenin yaşanabilir bir kent dokusu ile oluşturulabilmesi ön plana alınmalıdır ya da o bölgenin dönüşümünün yapılabilmesi için mevcut emsal değerlerinin artırılması ile mümkün olacaktır. Bu durum şehrin genel arazi kullanım kararlarını bozucu mahiyettedir.
Yine o bölgenin genel teknik altyapısının yetersiz kalmasına sebep olacaktır. Burada bu dönüşüm yapılırken mevcut sosyal yapının bozulmasına ve kent belleği olarak oluşan dokunun korunmasına özen gösterilmelidir. Afet riski altındaki alanların dönüştürülmesi aşamasında doygun yapı stoku mevcut dokuyu yansıtıyor ise uygulama etaplar halinde yapılmalıdır. Korunamayan veya sosyal donatı alanlarına giden gayrimenkul sahiplerine rezerv alanlarda eşdeğerlik esasına dayanan konut ve işyeri sağlanmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken husus vatandaşla uzlaşarak çözüm bulunmasıdır.
Sonuç olarak sağlıklı, çevreye uyumlu kent dokuları oluşturmak; vatandaşla işbirliği kurulması ve sivil toplum kuruluşları ile meslek odalarının görüşleri alınarak çözüm yolları bulunmasıyla mümkündür.