“Kazakistan, Orta Asya’ya yönelik taşımacılıkta önemli rol oynuyor”
Kazakistan, Türkiye’nin Orta Asya ülkelerine yönelik karayolu taşımacılığında da önemli rol oynuyor. Özellikle Kovid-19 salgını sonrası, İran ve Türkmenistan güzergâhının zaman zaman salgın nedeniyle kapatılması Orta Asya ülkelerine ulaşmakta Kazakistan güzergâhını daha da etkin hâle getiriyor. Bu sebeple, özellikle taşımacılarımızın ihtiyaç duyduğu transit geçiş belge sayısının artırılması hususunda Kazak yetkililerle sürekli iletişim hâlinde olarak ortak çalışmalarımıza devam ediyoruz.
DEMIR İPEK Yolu’ndaki önemli ülkeler arasında yer alan Kazakistan ile Türkiye’nin ilişkileri çok boyutlu ve stratejik düzeydedir. 16 Aralık 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan ettiği gün içinde Kazakistan’ı ilk tanıyan ülkenin Türkiye olması da ilişkilerimizin hızla gelişmesine temel teşkil etmiştir. Kazakistan aramızdaki ortak tarih ile kültürel ve manevi bağlar ilişkilerimizi her zaman güçlü tutmuştur. Bağımsızlığının ilk gününden bugüne, Kazakistan ve Türkiye arasında imzalanan çok sayıda anlaşma ve protokolle, ülkelerimiz arasındaki siyasi ilişkiler tarihi bir dönüşüm geçirmiştir. Bunun neticesinde ilişkilerimizin ulaştığı seviye; Kazakistan’ı, ülke
Kazakistan ile ekonomik ilişkilerimiz de her geçen gün gelişerek ülkelerimizin kalkınmasında büyük rol oynuyor. Türkiye, Kazakistan’a; prefabrik yapılar, tohum, hububat ve kuru baklagil gibi ürünler ihraç ederken rafine edilmiş bakır, işlenmemiş çinko, petrol gazı gibi ürünleri de ithal ediyor. Yine taahhüt sektörümüz de Kazakistan ile ekonomik ilişkilerimizde öncü konumunu sürdürüyor. Türk müteahhitleri tarafından Kazakistan’da milyarlarca dolar değerinde 500’e yakın proje gerçekleştirilmiştir. Türk girişimcilerin özellikle gıda sektörü, ilaç-kimya sanayisi, inşaat, otelcilik ve imalat alanlarında da öne çıktıkları görülüyor.
“KAZAKISTAN GÜZERGAHI DAHA ETKIN HALE GELDI”
30 Ekim 2017 tarihinde faaliyete geçmesiyle Doğu-Batı yönlü Orta Koridor’un önemli bir ayağını tamamlayan Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu Projesi de ulaşım alanında ülkelerimiz arasında yeni bir dönemi başlattı. İlk ticari seferde, Kazakistan’ın Kokhshetau şehrinden çıkan tahıl yüklü tren ile Mersin’e tahıl taşıması yapıldı. Kazakistan’ın Kokhshetau ile Türkiye’nin Mersin ili arasında 4 bin 700 kilometrelik mesafede başlayan taşımacılık; Türkiye, Gürcistan, Azerbaycan, Rusya, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Kazakistan, Çin ve Çin-Avrupa destinasyonlarıyla devam ediyor. BTK ile faaliyete geçtiği günden 26 Eylül 2021 tarihine kadar, 447 bin 58 brüt ton ihraç ve 829 bin 76 brüt ton ithal yük taşındı. Yine, Bakü – Tiflis – Kars demiryolu aracılığıyla Kazakistan ile Türkiye arasında 140 bin 464 brüt ton ihracat, 142 bin 973 brüt ton ithalat taşıması gerçekleştirildi.
Kazakistan, Türkiye’nin Orta Asya ülkelerine yönelik karayolu taşımacılığında da önemli rol oynuyor. Özellikle Kovid-19 salgını sonrası, İran ve Türkmenistan güzergâhının zaman zaman salgın nedeniyle kapatılması Orta Asya ülkelerine ulaşmakta Kazakistan güzergâhını daha da etkin hâle getiriyor. Bu sebeple, özellikle taşımacılarımızın ihtiyaç duyduğu transit geçiş belge sayısının artırılması hususunda Kazak yetkililerle sürekli iletişim hâlinde olarak ortak çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Kazakistan ve Türkiye, karşılıklı uçuşlar ile havayolu ulaşımında da büyük bir iş birliği içindedir. 1 Mayıs 1992 tarihli Hava Ulaştırma Anlaşmamız, imzalı ve onaylanmış durumdadır. Pandemi nedeniyle her iki ülke arasında 12 frekans kısıtlaması başlanmasına rağmen, ülkemiz tarafından Kazakistan’a 38 frekans yolcu ve 7 frekans kargo taşımacılığı yapılıyor. Kazakistan tarafında ise ülkemize 12 frekans yolcu taşımacılığı yapılıyor.
“UZAY ALANINDA IŞBIRLIĞI”
Öte yandan, bu verimli çalışmalarımızı her geçen gün daha da ileri taşımak için istişarelerimize devam ediyoruz. Kazakistan ile uzay sanayisi konusunda da önemli bir iş birliği potansiyelimiz olduğu kanaatindeyiz. Ekim 2020 tarihinde ülkemiz ile Kazakistan arasında yapılan uzay alanındaki iş birliği mutabakat zaptı kapsamında neler yapabileceğimizi masaya yatırdık. Bu mutabakat, iki ülkenin imkânlarını birlikte daha iyi değerlendirme fırsatı sağlıyor. Kazakistan’daki Baykonur Uzay Üssü’nün uzay teknolojileri alanında önemli yatırımları var. Bizim de Türkiye olarak, uydu imalatında geliştirdiğimiz önemli altyapılar var. Kendi gözlem ve haberleşme uydularını yapabilen dünyanın sayılı ülkeleri arasındayız. Yerli uydumuz Türksat 6A’yı tamamen millî imkânlarla üretiyoruz. Bu kapsamda, iki dost ülke olarak, uzayla ilgili fırlatma teknolojileri, yerden yapılan gözlem gibi birçok iş birliği imkânımız olabilir. Yine, ortak uydu platformu tasarlanması ve üretilmesi hususunda çalışmalar yürütmemizin önünde bir engel görmüyoruz. Güç ve tecrübelerimizin birleşmesiyle uzay sanayi alanında dünya çapında ses getirecek projelere imza atabilir ve sektöre yön veren küresel bir üretici konumuna yükselebiliriz.
Özellikle belirtmek isterim ki; hiçbir güç Türkiye-Kazakistan arasındaki kardeşliği ve ilişkilerimizi sarsamayacaktır. Türkiye ve Kazakistan sahip oldukları tüm imkânlarını, kabiliyetlerini ve güçlerini bölgenin istikrarına ve kalkınmasına katkı sağlamak amacıyla birleştirmiştir. İnanıyorum ki önümüzdeki dönemde ülkelerimiz arası dostluk ve iş birlikleri artarak pekişecek ve çok daha güçlü ortaklıklara ve bağlara sahip olacağız. Son olarak, bu yıl 30. yıldönümü olan Kazakistan’ın bağımsızlık ilanını canı gönülden kutluyorum. Millî bağımsızlığımız ve kardeşliğimiz daim olsun.
Kazakhstan also plays an important role in Turkey's road transport to Central Asian countries. Especially after the Covid-19 pandemic, the closure of the Iran and Turkmenistan route from time to time due to the pandemic makes the Kazakhstan route even more effective in reaching Central Asian countries.
The relations between Kazakhstan and Turkey, which are among the important countries on the Iron Silk Road, are multidimensional and strategic. While the trade between the two countries was 30 million dollars in 1992, this number increased 103 times to 3.1 billion dollars last year.
Our economic relations with Kazakhstan are also developing day by day, playing a major role in the development of our countries. While Turkey exports products such as prefabricated buildings, seeds, grains and legumes to Kazakhstan, it also imports products such as refined copper, unprocessed zinc and petroleum gas. Again, our contracting sector maintains its leading position in our economic relations with Kazakhstan. Nearly 500 projects worth billions of dollars have been realized in Kazakhstan by Turkish contractors. It is seen that Turkish entrepreneurs stand out especially in the food sector, pharmaceutical-chemical industry, construction, hotel management and manufacturing.
The Baku-Tbilisi-Kars (BTK) Railway Project, which completed an important leg of the East-West oriented Middle Corridor with its launch on October 30, 2017, started a new era between our countries in the field of transportation.
Kazakhstan also plays an important role in Turkey's road transport to Central Asian countries. Especially after the Covid-19 pandemic, the closure of the Iran and Turkmenistan route from time to time due to the pandemic makes the Kazakhstan route even more effective in reaching Central Asian countries. For this reason, we continue our joint work, in constant communication with the Kazakh authorities, especially to increase the number of transit pass documents that our transporters need.
We think that we have an important cooperation potential with Kazakhstan regarding the space industry. Baikonur Cosmodrome in Kazakhstan has significant investments in space technologies. We, as Turkey, have important infrastructures that we have developed in satellite manufacturing. We are among the few countries in the world that can make their own observation and communication satellites. We produce Türksat 6A, our domestic satellite, entirely with national resources.
In this context, as two friendly countries, we may have many cooperation opportunities such as space-related launch technologies and observation from the ground.
ihracat sözleşmelerinin imzalanmasına kadar işletmenin desteklenmesini amaçlayan, ihracata yönelik işletmeler için bir hizmet desteği konumunda. Burada, şu anda aktif olarak üzerinde çalıştığımız, Türkiye’nin uyguladığı Turquality ile bazı benzerlikler görüyoruz.
Bugün, İhracat Hızlandırma Programı'nın ilk aşamasını geçen 35 gıda üreticisinden oluşan ihracatçı havuzumuz var. Ürünleri tüm yüksek kalite standartlarını karşılayan firmalarımızı, devasa Çin pazarında talep görüyor. Bu yıl programa 100 şirket daha katılacak, asıl hedefimiz sayısı her yıl artacak yeni aktif ihracatçılardan oluşan bir havuz oluşturmak.
Ayrıca yerli firmaları uluslararası elektronik platformlara taşıyacak program sayesinde 100 yerli üreticiye ait 4.000'e yakın ürün uluslararası elektronik platform alibaba.com'da satışa sunulmaktadır. Firmalarımız kalite ve istikrarın belli bir işareti olan "Altın Tedarikçisi" statüsüne sahipler. Yılsonuna kadar program kapsamındaki ihracatın 100 milyon dolar olmasını bekliyoruz.
Ek olarak, Kazakistan'da kayıtlı ve faaliyet gösteren işletmelerin kaynak dışı ihracatını teşvik etmek için, QazTrade, KazakhExport adlı ulusal operatörler tarafından temsil edilen Hükümet, Tek Pencere formatında destek önlemleri sunmaktadır.
Bugün QazTrade, hem dış hem de iç ticaretle ilgili tüm konuları bir araya getirmekte, DTÖ ve Avrasya Ekonomik Birliği içinde dış pazarlarda yerli işlere koruma sağlamaktadır.
İhracatçılara analitik ve danışmanlık hizmetleri verilmekte, hizmet destek önlemleri alınmakta, İhracatı Hızlandırma Programı uygulanmakta, uluslararası elektronik platformlara
İhracat potansiyelini gerçekleştirmek için Hükümetimiz, petrol dışı mal ve hizmetlerin ihracatına kapsamlı destek ve teşvikler sağlanmasını ticaret politikasının en önemli yönleri olarak belirlemektedir.
kat, reel olarak 10 kat arttı. Nüfusun yoksulluk oranı 90'ların başında %47 iken bugün %10'a düştü.
Ülkede otomotiv ve uçak montaj fabrikaları kuruluyor, ilaçlar gelişiyor, akıllı tarım ve hayvancılık tanıtılıyor. Sadece 2020 pandemisinde ülkeye yaklaşık 2 bin yeni yabancı şirket girdi. Üstelik, küresel gerilemeye rağmen, ülke ekonomisine yapılan doğrudan yabancı yatırım neredeyse 4 milyar doları buldu. 30 yıllık bağımsızlık boyunca, yatırım hacmi 400 milyar dolara yaklaştı.
Son otuz yılda, ülkenin tarımsal-sanayi kompleksinde çok katmanlı bir tarım ekonomisinin oluşumuna yol açan bir dizi önemli dönüşüm gerçekleşti. Kazakistan Cumhuriyeti'nin çeşitli iklim koşulları, ılıman ısı bölgesindeki hemen hemen tüm mahsullerin yetiştirilmesine ve hayvancılığın gelişmesine izin vermektedir.
Tarım-sanayi kompleksinin yasal çerçevesini oluşturmak ve güçlendirmek için büyük miktarda çalışma yapılmıştır. Toprak ve su ilişkileri, ormancılık, tohum üretimi, bitki koruma, veterinerlik, hayvancılık ve tahıl piyasası konuları tamamen düzenlenmiştir.
Devlet tarım politikasının etkin bir şekilde uygulanmasına katkıda bulunan, tarımı desteklemek için etkili mali ve kredi mekanizmaları oluşturulmuştur. Finansal araçlar, üretimin, gelişmiş altyapının gelişimini teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
2020 sonunda pandemi nedeniyle çok zor bir duruma rağmen tarım ürünleri ihracat hacmi bir önceki yıl seviyesinde (3,3 milyar ABD doları) tutuldu. Aynı zamanda işlenmiş ürün