ÖZBEKİSTAN/

lantılarında üyelerle bir araya geliyoruz. Özbekistan’dan gelen heyetleri ofisimizde ağırlıyor, ülke, bölge, sektör tanıtım toplantıları, iş forumları düzenliyor, Özbekistan’daki paydaşlarımızı ziyaret ediyoruz. Böylelikle hem iş insanlarımızın Özbekistan’daki fırsatları tanımasını sağlıyor hem de iki ülkenin iş çevrelerine networking imkanı sağlıyoruz. Özbekistan tarafında ise, DEİK’in ülkede daha çok tanınması için çaba sarf ediyor, ülkeye uçak seferlerinin artırılması, mevzuatların, yönetmeliklerin güncellenmesi gibi konuları gündeme getiriyor, ülkede iş yapan firmaların sorunlarını ilgili makamlara iletiyor, öneriler sunuyoruz.

Özbekistan’da 2022 yılında kurulan Türk sermayeli firma sayısı 369 olup, 1 Şubat 2023 itibarıyla ülkede kayıtlı 2.152 Türk sermayeli firma bulunuyor. Böylelikle Türkiye, bugün ülkedeki yabancı şirketler arasında Çin sermayeli firmaları geride bırakarak, Rusya’dan sonra ikinci sırada yer alıyor.

Yaklaşık 36 milyonluk nüfusu ile Orta Asya’nın kalbi olan Özbekistan, bölgenin en bakir ve gelişime açık ülkesi. Gerek inşaat ve altyapı gerekse ürün ve hizmet alanlarında çeşitli ihtiyaçları bulunan ülkede Türk iş insanları için çok büyük potansiyel var. Özbekistan’ın 2021-2026 vizyonunda otoyollar, enerji tesisleri, hastaneler, okullar, fabrikalar vb. çok sayıda önemli ihtiyaç mevcut. Bu dönem kapsamında önemli finans kuruluşları ile planlanan yaklaşık 14 milyar dolarlık yap-işlet-devret projeleri de bulunuyor.

UZBEKISTAN

2016-2021 yılları arasında uygulanan ilk 5 yıllık kalkınma planı kapsamında gerçekleştirilen yapısal reformlar doğrultusunda Özbekistan, yatırım ortamı açısından uluslararası göstergelerde önemli bir ilerleme kaydetmiştir. Dünya Bankasının İş Yapma Endeksi’nde 2016 yılında 87. sırada bulunan ülke, 2022 yılında 69. sıraya yükselmiş, 2022 yılındaki yabancı yatırım miktarı 9,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

2022 yılında ilan edilen 20222026 yıllarını kapsayan yeni 5 yıllık kalkınma stratejisi kapsamında, enerji, ulaştırma, sağlık, eğitim, yeşil ekonomi, su ve kaynak yönetimi alanları ağırlıklı, ülkeye 70 milyarı yabancı yatırım olmak üzere, toplam 120 milyar dolar tutarında yatırım çekilmesi planlanıyor. Özbekistan, doğrudan yabancı yatırımcı çekmek için çeşitli vergi ve gümrük tavizlerinden oluşan bir sistem uygulamaktadır. Vergi indirimleri, bir şirketin serbest ekonomik bölgelerden birinde tescil edilmesi gibi belirli sektörleri veya alanları kapsamaktadır. Yabancı yatırımın değerine bağlı olarak şirketler arazi vergisi, emlak vergisi, kurumlar vergisi, iyileştirmeler ve sosyal altyapının geliştirilmesi üzerindeki vergi olmak üzere çeşitli indirimlerden faydalanmaktadır.

Özbekistan denildiğinde akla ilk gelen sektörlerden biridir tarım. Özbekistan GSYİH'nın yaklaşık yüzde 17,3'ünü oluşturan tarım sektörü, ülkedeki iş gücünün de yaklaşık dörtte birini istihdam etmektedir. Ülkenin başlıca ürünleri pamuk ve tahıldır. Özbekistan tarım sektörü, son dönemde ham pamuk ihracatından ziyade yeni teknolojiler ile katma değeri daha yüksek tekstil ürünleri üretiminin planlandığı bir sektördür.

Gıda güvenliğini artırmak amacıyla Özbekistan hükümeti, buğday üretimine önem vermektedir. Son birkaç yıldır kümes hayvanları ve hayvan yetiştiriciliğine destek verilmekte, taze meyve ve sebzeler için yeni ihracat pazarları geliştirilmektedir. Gıda sanayinde oldukça gelişmiş olan ülkemiz firmaları, Özbekistan’da gıda imalat, işleme, paketleme vd. alanlarda kendilerine fırsat yaratabilir.