MINERAL YAĞLARIN SABUNUN KÖPÜK PERFORMANSI ÜZERINDEKI ETKILERI
Dr. ESRA GÜL, Dr. ASLI ÖZGE AVCI TUNA, Msc. ÖZLEM ESEN* *EVYAP SABUN YAĞ ve GLİSERİN SANAYİ ve TİCARET A.Ş.
Sabun, bitkisel ve hayvansal yağların veya yağ asitlerinin alkali hidroksitlerle tepkimesi sonunda elde edilen bir üründür. Sektörde çok uzun yıllardır sabun formüllerinde kullanılan sabunlaşma prosesleri basit nötralleştirme sistemine dayanmaktadır. Bu proses tipinde bitkisel ve hayvansal yağların uygun miktarda alkali maddelerle karıştırılıp uygun ısıya maruz bırakılarak sabunlaşma gerçekleşmektedir.
Sabunlar yağ asitlerinin alkali Palm ve Tallow bazında 3 farklı mineral yağın köpük hacmi üzerindeki etkisi Şekil 1 de verilmiştir. Mineral yağ 1, 2 ve 3 Palm bazına eklendiğinde köpük oranlarında sırasıyla %20, %25 ve %40 oranında düşüş olduğu bulunmuştur. Tallow bazında Mineral yağların köpük üzerindeki etkisi incelendiğinde maksimum
%24 oranında azalma yarattığı gözlemlenmiştir. Yapılan çalışmaların sonucunda görülmüştür ki mineral yağlar her iki sabun bazında da sabunun köpük performansını olumsuz yönde etkilemektedir. Mineral yağlar içinde karşılaştırma yapılırsa en çok Mineral yağ 3 ün köpük metal tuzları olup yüzey aktif bir madde olduğu için temizlik malzemesi olarak kullanılır. Yağ asitleri olarak, daha çok oleik, stearik, palmitik, miristik ve laurik asitleri kullanılır. Sabun yapımında uygulanan temel proses 2000 yıldan bu yana değişmemiştir. Bu yöntemde, katı veya sıvı yağlar bir alkali ile sabunlaştırılmakta ve daha sonra karışıma tuz katılarak sabun ayrılmaktadır. Üretimde ortaya çıkan başlıca değişmeler; katı veya sıvı yağların ön işlemlere sokulmaları ve üzerinde olumsuz etki yarattığı gözlemlenmiştir.
Mineral yağın eklenmesiyle her iki sabun bazında da köpük miktarında düşme gözlemlenmiştir. Bu düşmenin mineral yağın viskositeleri ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Mineral yağların viskosite değerleri Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2 deki veriler sabunun köpük performans testi ile birlikte ele alındığında Mineral yağın köpüğe yapısal olarak etkisi olduğu ortaya konulmuştur. Çalışma sonucunda Mineral yağların sabuna eklenmesiyle viskositesi değeri düşük olandan mineral yağdan viskositesi değeri hazırlanan sabunun kullanılır hale getirilmesi aşamalarında olmuştur. Endüstriyel alanda hidroliz, yağların solvent ekstraksiyonu, hidrojenasyon, sıvı-sıvı ekstraksiyon, gibi geliştirilen işlemler daha iyi kalitede ham maddelerin hazırlanmasını sağlamıştır. Ayrıca, kesikli üretimin yerini sürekli çalışan prosesler almıştır.
Bu çalışmada aynı köpürtücü oranına ve benzer spec değerlerine sahip, bitkisel ve
yüksek mineral yağa doğru köpük miktarında düşme yarattığı gözlemlenmiştir. KAYNAKÇA • TSE, Sabun Türk Standardı, https:// intweb.tse.org.tr/standard/standard/ Standard.aspx?08111805111510805 1104119110104055047105102120 0881110431131040730880661220 74112099075071049107075 • Alpar, S.R., (1969), Organik Sınai Kimya, İstanbul Üniversitesi Kimya Fakültesi Yayınları, İstanbul. • Alpar, S.R., Hakdiyen, M.İ. ve Bigat, T., (1971), Sınai Kimya Analiz Meîodlan, İstanbul Üniversitesi Kimya Fakültesi Yayınları, İstanbul. • Bektaşoğlu, S.Y., (1995),” İgeme Ürün Profili”, İgeme, 4: 1-20. • DPT, (1991), Kimya Sanayinin Genel Değerlendirilmesi ve Yatırım Alanları Özel İhtisas Alt Komisyon Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı. • Koç, N., Köpük ve Köpürme prensipleri, http://www.kmo.org.tr/ hayvansal kaynaklı yağlardan elde edilen 2 farklı sabun formülüne (Tablo 1) aynı oranlarda 3 farklı yapıda mineral yağı eklendi (Tablo 2).
Elde edilen sekiz adet el sabununun; köpük performans testleri yapıldı ve sonuçlar mineral yağının SPEC’lerinde ki değişikliğin etkileri ile birleştirilerek incelendi ve örnek numuneler ileri araştırma analizleri ile karakterize edildi. resimler/ekler/de0e671163cd540_ ek.pdf?dergi=68 • Marine Douguet, Céline Picard, Géraldine Savary, Fabien Merlaud,Nathalie Loubat-bouleuc, Michel Grisel. Spreading properties of cosmetic emollients: Use of synthetic skinsurface to elucidate structural effect. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces 154 (2017) 307–314. •Sabun ve Deterjan Endüstrileri, Bölüm II, http://webcache. googleusercontent.com/ search?q=cache:sqBvxybA0NQJ: content.lms.sabis.sakarya.edu. tr/Uploads/65467/49523/ b%25C3%25B6l%25C3%25BCm%25C4%25B1%25C4%25B1_sabun_ ve_deterjan_k%25C4%25B1sa. doc+&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=tr • SCHUMANN, K., SIEKMANN, K., 1993. Soaps. Ullman’s Encylopedia of Industrial Chemistry. A(249) : 247-266