KORONAVIRÜS BILIMI NASIL DÖNÜŞTÜRECEK
Koronavirüs (COVID-19) salgınında 9 Nisan itibariyle dünya çapındaki vaka sayısı 1,4 milyonu aştı ve ölüm sayısı 87.000'in üzerinde…
Tüm dünyada ki üniversiteler, akademisyenler ve laboratuvarlar, virüsün yapısını anlamak ve onu yok etmenin yollarını bulmak için âdete seferber olmuş durumda. Geçtiğimiz günlerde bizlerde ülkemizde ki üniversiteler yapılan çalışmaları derleyip “Coronavirüs İle Mücadelede Üniversitelerimizde
Yapılan Çalışmalar Neler?” haber başlığı altında web sayfamızda yayımlamıştık.
Araştırmacılar ayrıca mevcut ilaçların bu yeni virüsü ortadan kaldırmadaki potansiyelini keşfetmek için kurumlar ve şirketler arasında eşi görülmemiş sayıda işbirliği yaptı ve yapmaya devam ediyor. Şirketler yıldırım hızında yeni teşhis yöntemleri, aşılar ve tedavi yöntemleri arıyorlar. Bilim insanları da, yaptıkları çalışmaların sonuçlarını hızlı bir şekilde yayına döküyor ve virüsün neden olduğu COVID-19'daki bulgularını iletmek için sosyal medyayı efektif bir şeklide kullanıyor. Doğrudan koronavirüs çalışmalarına dahil olmayanlar ise, laboratuvarlarında eldiven, maske, dezenfektan ve çeşitli reaktifler üretmek için çalışıyor.
“Bilim, tarihteki en büyük savaşını veriyor”
Bu küresel krizin henüz erken evresindeyiz, ancak bilimsel topluluk bu pandeminin, bize bir sonrakine nasıl cevap verilebileceğini öğreteceğini düşünüyor.
Charlotte Allerton, Pfızer Firması İlaç Tasarımı Baş Sorumlusu “Bilim insanları olarak esas hedefimiz hastalar için hayat değiştiren ilaçlar ortaya koymaktır. COVID-19 salgını, Pfizer'dekiler de dahil olmak üzere bilim insanlarına ve araştırmacılara, şu anda hasta olanlara veya risk altındaki topluluklara yönelik aşıları ortaya çıkarmak için cesaretle ve yaratıcı bir şekilde işbirliği yapma konusunda ilham verdi.
Endüstri, akademi, düzenleyici kurumlar ve sağlık kurumları, işbirliği yapmak için hızlı adımlar attı ve birbirlerine güvendi. Bu çalışmalar sayesinde, klinik çalışmalara, deney tasarımlarına ve aktif farmasötik bileşenlerin üretimi için hızlandırılmış stratejilere yönelik hızlandırılmış yolları araştırıyoruz. Gelecekteki ilaçların potansiyel olarak keşfedilmesini ve geliştirilmesini sağlamak için erken verileri ve yeni fikirleri paylaşmak için yeni bir açıklık ve güven duygusu oluşturduk. Birbirimize kapı açtık ve şu anda çalışma şeklimiz gelecekteki ilaç keşifleri için bize büyük katkılar sunacak.”
Pfizer’in küresel COVID-19 salgınıyla mücadelede en önemli ilerlemeler kaydeden firmaların başında geldiği söylemek yanlış olmaz. Firma, büyük ilaç şirketlerinden en küçük biyoteknoloji şirketlerine, devlet kurumlarından akademik kurumlara kadar değişen sağlık yenilikleri ekosisteminde işbirliği yapıyor. Yaptıkları çalışmaları web sayfaları üzerinden sürekli olarak paylaşıyorlar. Pfizer, insanlığı bu artan salgından koruma ve sektörü gelecekteki küresel sağlık krizlerine daha iyi yanıt vermeye hazırlama taahhüdünde önemli ilerlemeler olduğunu açıkladı ve 4 ana konu açıkladı.
• Anti-viral bileşikler, klinik öncesi taramada SARS-CoV-2'ye karşı aktivite gösteriyor.
• Pfizer ve BioNTech, potansiyel COVID-19 aşısını birlikte geliştirmek için işbirliği anlaşması imzaladı. Şirket, azithromycin’nin ek verilerini ve analizini paylaşıyor.
• S. pneumoniae ve SARS-CoV-2 arasındaki etkileşime ilişkin içgörü sağlamak için iki yeni çalışma başlatılmıştır.
• Pfizer, COVID-19 ile ilişkili zatürre hastalarında JAK inhibitörü tofasitinib çalışmalarını araştırmaktadır.
Carolyn Bertozzı, Kimyasal Biyolojist, Stanford Üniversitesi “Bu kriz, bilim insanlarının ne kadar güçlü olduklarını göstermeleri ve yeni yetenekler kazanmaları açısından bir fırsat veriyor. Bunlar arasında gelecek binyılın yeni deneysel yetenekleri de bulunmaktadır. Bunlar, genomik, proteomik, glikomik, yüksek verimli teknolojiler ve hızlı izlenen klinik gelişim stratejileridir. Biyofarma endüstrisi, bir süredir ilaç geliştirme sürecini hızlandırmanın yollarını aramaktaydı ve koronavirüs krizi, hepimizin ne kadar hızlı hareket edebileceğimizi görmesi için aciliyet yaratmıştır.
Tarih koronavirüs pandemisini, bilim insanlarının gerçekten parladığı, yeni binyılın tüm teknolojilerinin hızlı bir şekilde kullanıldığı ve halk sağlığı önlemlerinin küresel bir belayı yenmek için nasıl etki gösterdiğini açık bir şekilde yazacaktır”.
Bruce Booth, Atlas Venture “Bu pandemiye karşı en hızlı yanıtın “İnovasyon” olduğunu çok net gördük. MRNA aşıları, antikorlar, yeni koronavirüs ilaçları veya yeni teşhis araçları olsun, klinik topluluğunun inanılmaz ve hızlı bir şekilde seferber edildiğini gördük.
Bu pandemiden çıkaracağımız sonuçların “barış zamanı” dönemlerinde potansiyel ilaçların gelişimini nasıl ilerlettiğimize uygulanacağını görmek istiyorum. Bir diğer önemli öğreneceğimiz konuda, viral pandemiler veya ilaca dirençli bakteriler gibi belirli ilaç sınıflarını geliştirmek için uygun teşvikler yaratılması gerekliliğidir. Böylece etkili tedaviler, ihtiyaç duyduğumuz zaman anında yardımımıza yetişebilir”.
“Salgınla savaşta önemli etkiye sahip olmak için her şeyin ileri teknoloji olması gerekmediğini üzücü bir şekilde gördük”
Daha eski, geleneksel müdahalelerin hasta bakımı ve hastalıkların korunması üzerindeki etkilerini, örneğin N95 maskeleri ve diğer kişisel koruyucu ekipmanlar, vantilatörler, polimeraz zincir reaksiyonu teşhisleri ve daha fazlası gibi temel eksikliğin etkisini felaket bir şekilde gördük. Bir sonraki kriz geldiği zaman hazır olmamız için pandemi envanterimizi tekrar gözden geçirmemiz gerekiyor.
Jay Bradner, Novartıs Enstitüsü Biyomedikal Araştırmalar Müdürü, “Açık bilimin, mevcut pandemiye hızlı bir şekilde yanıt verdiğini görüyoruz. Geleceğe hazırlanmak için bu duyguyu ve düzeni bundan sonrada kullanmamız gerekiyor.
Şiddetli akut solunum yolu sendromu (SARS), Orta Doğu solunum sendromu (MERS) ve COVID-19 ana proteaz yapılarına bakmak zordur. Ancak mükemmel yapısal benzerlikleri koronavirüslerin tekrarlayan zoonotik iletimini yeterince ciddiye almadığımızda gördük. Şimdi, bilimdeki en iyi zihinleri, etkili aşılar ortaya çıkarmak ve mevcut pandeminin mekanik hipotezlerini geliştirmek için kesin, doğrudan etkili antiviral ilaçları keşfetmek için birlikte çalışmalıdır”.
Jennıfer Doudna, Kaliforya Üniversitesi Berkeley, Innovatıve Genomıcs Enstitüsü Müdürü, “Bu pandemi (ve buna cevabımız), birlikte çalışmak, bilimsel fonları artırmak ve hızla çığır açan çözümler geliştirmek için kritik ihtiyacın altını çiziyor. Bunu yapmak, bu virüsü yenmemize, gelecekteki tehditlerin önüne geçmemize ve türümüzün güvenliğinin sağlanmasına yardımcı olacaktır.
Thomas Hudson, Abbvıe Firması, “AbbVie ve sayısız şirketin hastalara ve topluma yardım etmek için harekete geçmesinden gurur duyuyorum. Bu pandemi, araştırma ve bilim alanlarına yatırım yapmanın önemini yinelemektedir. Bu pandeminin sonunda potansiyel tedavileri anlamamıza yardımcı olacak bilgiler elbette çıkacaktır. Bilimsel topluluğun bir bütün olarak sahip olduğu bilgi, (hükümet, akademi, kar amacı gütmeyen kuruluşlar veya biyofarmasötik şirketleri) çok geniştir. Topluluğumuzun bilimsel ve tıbbi uzmanlığı, bu zorluğun üstesinden gelmemize yardımcı olacak şeydir ve ben, bilimsel toplumun bu halk sağlığı kriziyle mücadele etmek için bir araya geldiğini gördüm.”
Davıd Lıu, Harvard Üniversitesi, “Dünya çapında bilim insanlarının ve doktorların 24 saat birlikte ne kadar hızlı ve etkili bir şekilde birlikte çalıştıklarını, maliyet veya kişisel kazançlara çok az önem vererek önemli verileri üretme, paylaşma ve inceleme konusunda, daha önce benzeri görülmemiş bir şekilde çalıştıklarını gördüm.
İnsanlık bu virüse karşı savaşı kazandıktan çok sonra, bilimi nasıl örgütlediğimiz, yürüttüğümüz ve iletişim kurduğumuzun evrimi, dünya çapında politikayı şekillendirmede temel ve uygulamalı bilimin artan rolünü kesinlikle göreceğiz”.
John Reed, Sanofı Firması Ar-Ge Başkanı, “Sanofi, iki aşı yaklaşımı üzerinde çalışıyor ve anti-IL-6 reseptör monoklonal antikoru Kevzara'yı kritik durumdaki COVID-19 hastaları için bir tedavi olarak test ediyor ve aynı zamanda Plaquenil'in (hidroksiklorokin) hem ayakta hem de ayakta tedavi ortamlarında terapötik potansiyelini değerlendiriyor. Bu hızlı ilerleme tesadüf değil; aşı teknolojimize yıllarca yaptığımız yatırım ve daha önce önemli bir kamu-özel sektör ortaklığıyla hızlanan bir SARS aşı programı üzerinde yapılan çalışmalardan kaynaklanıyor. Dünyanın dört bir yanındaki düzenleyici otoritelerin işbirliği sağlama hızı da benzeri görülmemiş bir şekilde, klinik deneylerin terapötik hipotezleri test etmek için aylar yerine günler içinde başlamasını sağlıyor. Bir sonraki viral belayı yenecek olursak, ana kilit nokta, hem çığır açan tıbbi araştırmalara hem de gereken üretim teknolojisine yatırım yapmaya devam etmiş olduğumuzdan dolayı olacaktır”.
Son olarak, bilimde işbirliği ve paylaşım, dünyada bundan sonra yaşanabilecek olası hastalıklar ve var olanlar ile mücadele açısından oldukça önemlidir. Daha fazla işbirliği, güven ve açıklık, güçlü bir şekilde ortaya çıkan temalardır. Endüstri, akademi, siyasiler ve sağlık sistemi arasındaki grupların bu salgınla savaşmak için ne kadar hızlı bir araya geldiğini gördük. Bu şekilde ortak olmaya devam etmek, gelecekte bu tür halk sağlığı sorunlarında başarılı bir şekilde ilerlemede kritik olacaktır.
Kaynaklar: https://cen.acs.org/biological-chemistry/ infectious-disease/coronavirus-transform-science/98/i14 https://cen.acs.org/biological-chemistry/ infectious-disease/COVID-19-pandemic-likely-change/98/i14 https://www.pfizer.com/