Kaybolan şehrin izinde.
10 yıl süreyle İstanbul’un eski semtlerindeki mimari dokuyu inceleyen ve fotoğraflayan araştırmacı, yazar ve sanatçı Cevdet Mehmet Kösemen; el yapımı apartman tabelaları odağında bu tabelaları üreten sanatçıları ve çevrelerindeki kentsel detayları kayda g
10 yıl süreyle İstanbul’un eski semtlerindeki mimari dokuyu inceleyen ve fotoğraflayan araştırmacı, yazar ve sanatçı Cevdet Mehmet Kösemen, ‘Kaybolan Şehir’ (The Disappearing City: Hand-Painted Signs and Architectural Details from Istanbul) kitabıyla İstanbul’un sosyokültürel dönüşüm hikayesine bambaşka bir pencereden bakıyor.
Projenin gelişim sürecinden bahsedebilir misiniz? Sürekli yANıMDA tAşıDığıM KüçüK BIr FOtOğrAF MAKINEsIyLE GörDüğüM HEr ILGINç DEtAyı FOtOğrAflıyOruM. 10 yıL öNCE DE GüNLüK HAyAtıMDA GörDüğüM APArtMANLArıN tABELALArıNı vE ILGINç MIMArI DEtAyLArı FOtOğrAflAMAyA BAşLADıM. DAHA sONrA BuNu PrOGrAMLı BIr HALE GEtIrIP, BELGELEME AMACıyLA İstANBuL’u sEMt sEMt DOLAştıM. DöNüM NOKtAsı, tABELALArıN ALtLArıNDAKI zANAAtKAr IMzALArıNı FArK EtMEM OLDu. BAştA AKLıMDA BIr GrAfiK tAsArıM vE FOtOğrAF KItABı vArKEN Bu, IMzA sAHIPLErINI ArAştırMAyA BAşLAMAMLA şEHIr tArIHINE ışıK tutAN BIr çALışMAyA DöNüştü. ÖzELLIKLE CuMHurIyEt DöNEMININ ILK yıLLArıNDA yAşAMış M. HAytAyAN, A. LEvI, HACOPuLO, G. VrIONI GIBI PEK çOK AzıNLıK MENsuBu sANAtçı, IşLErI KENtsEL DöNüşüME KurBAN GItMEDEN öNCE BELKI DE ILK KEz Bu KItAP sAyEsINDE KAyDA GEçtI. FAKAt sADECE tABELALArı GörMEK, şEHrIMIzIN KENtsEL DöNüşüM tEHDIDI ALtıNDA OLAN DOKusuNu ArşIvLEMEK IçIN yEtErLI DEğILDI. ÖrNEğIN ŞIşLI’DE yüzyıLıN BAşıNDAN KALAN IKI, üç KAtLı EvLEr, CIHANGIr’IN Art DECO KAPı vE PENCErE DEtAyLArı, FAtIH’tE DuvArLArLA örüLErEK EvLErE KAtıLMış BALKONLAr, BEşIKtAş vE OrtAKöy’DEN EL yAPıMı yEr KArOLArı, BEyOğLu BöLGEsINDEKI LEvANtEN MIMArLArıN IsIM KABArtMALArı GIBI yüzLErCE DEtAy DA KItABıMA DAHIL OLDu. Peki bu çalışma üzerinden İstanbul’un kültürel değişimi
hakkında neler söyleyebilirsiniz? KItABıM, KENtsEL DöNüşüMDEN öNCEKI; 1920’LEr vE 1970’LEr ArAsıNDAKI İstANBuL’uN GörsEL BIr ArşIvI NItELIğINDE. 1980’LErDEN sONrA Iç Göç O KADAr ArtıyOr KI, HEM KENt DOKusu HEM DE MIMArI DEtAyLArDA OLuMsuzA DOğru KEsKIN BIr DEğIşIM yArAtıyOr. KIMI yErLErDE OLDuKçA özENsIz, DErME çAtMA tABELALAr, MIMArI AçıDAN HIçBIr özELLIğI OLMAyAN BINALArıN GIrIşLErINI süsLEMEyE BAşLADı. OysA GEçMIş DöNEMLErDEKI GAyrIMüsLIM vE TürK tABELA rEssAMLArı, Bu GELENEğI BIr şEKILDE DEvAM EttIrMIştI. SON KırK yıLıN Göç sELI, PEK çOK KENtLI KüLtür DEtAyı GIBI; EL yAPıMı tABELALArı, yErEL MIMArININ BELLI BAşLı öğELErI OLAN DEMIr, CAM vE MOzAIK IşçILIğINI öNüNE KAtıP GötürMüş. ANCAK sADECE ‘Göç OLDu vE HErşEy BOzuLDu’ DEMEK sOruNu çOK BAsItE INDIrIyOr. Bu DEğIşIMDE ‘KOLAyLıK’ yArAtAN yENI INşAAt tEKNOLOJILErININ PAyı DA BüyüK.