HAVALİMANI İŞÇİLERİNİN TALEBİ

ok sorulmaya başlanan sorular var. En son sorulan sorulardan birisi şu: 3. havalimanı inşaatında ne oluyor? Ne istiyor bu işçiler? Sınırlı da olsa havalimanı inşaatında işçi ölümlerinin olduğu bilgisi basına sızmaktaydı. Fakat 400 işçi birden gözaltına alındığında insanlar sormaya başladı. Ne istiyor bu işçiler? Gözaltına alınmayla birlikte “Neden gözaltına alınıyor bu işçiler?” demek gerekiyordu. İnsan hakları açısından iki farklı hak kategorisine işaret ediyor konu. Gözaltı öncelikle kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı ve işçi istemleri ise çalışma hakkı başta olmak üzere bir çok sosyal ve ekonomik hakların konusu oluyor. Bakın işçilerin basına el yazısı ile yansıyan 15 maddelik istemleri şöyle: 1. Eyleme katılan işçilerin işten atılmaması, 2. Habersiz şekilde işten atılanların işe iade edilmesi, 3. Servis sorununun çözülmesi, 4. Yatakhane, lavabo, banyo temizliklerinin düzenli olarak yapılması, tahtakurusu sorununun çözülmesi,

5. Revir personelinin işçilerle ilgilenmesi, gerekli sağlık malzemelerinin temin edilmesi, işçilere dönük aşağılayıcı muamelelerin engellenmesi

6. Maaşların tamamının hesaba yatırılması, elden maaş ödemesinin yapılmaması, 7. Geçmişe dönük ödenmeyen ücretlerin ödenmesi, 8. İşçi ve formenlerin aynı yemekhanede yemek yemesi,

9. Sorunlara sebep olan İGA yetkililerinin görevden alınması, 10. İşçi istemlerinin basın karşısında okunması, 11. İş cinayetleri çözülmesi. 12. Altı aydır maaşları yatırılmayan işçilere ödemelerin yapılması. 13. Bayram ikramiyesi verilmesi. 14. Azerbaycanlı işçilerin bulunduğu ekibin başı (X)’in yarattığı mağduriyet dolayısıyla işten atılması. 15. İşçi kıyafetlerinin verilmesi. İşçilerin, genel olarak insan hakları ile birlikte, Birleşmiş Milletler Ekonomik Sosyal ve Ekonomik Haklar Uluslararası Sözleşme’ye göre (1966) şöyle hakları var: Sağlık ve sağlığın korunması hakkı, sosyal ve güvenlik hakkı, tıbbi bakım ve halk sağlığının korunması hakkı, sosyal ve tıbbi yardıma hak, adil/ ve veya elverişli çalışma koşullarına hak, işçilerin bilgilendirilmesi hakkı, çalışan kadınların korunması, çalışma hakkı, çalışma saatlerinin makul biçimde sınırlandırılması hakkı, işçilerin kendilerini etkileyen kararlarda kendilerine danışılması hakkı, dinlenme ve boş zamana hak, işin sona erdirilmesi için önceden bildirime hak (fesih ihbar bildirimi), serbest girilen bir iş ile geçimini temin hakkı, göçmen işçilerin ve ailelerin korunmaya ve yardıma hakkı, grev hakkı, güvenli ve sağlıklı çalışma koşullarına hak, işi serbestçe seçme hakkı, işten keyfi olarak çıkartılmama hakkı, işçi ve işverenlerin örgütlenme hakkı, sendikal haklar, tatil hakkı, toplu eylem hakkı (işçi-işveren), toplu pazarlık hakkı, yükselmede fırsat eşitliği, adil/ ve veya elverişli ücrete hak, eşit işte eşit ücrete hak, fazla çalışma için ücretin artan oranlı olması. Türkiye Sözleşme’nin 2003 tarihinden beri tarafıdır. Bir de İLO sözleşmelerini hatırlama zamanıdır. Ben sadece ikisini hatırlatmakla yetiniyorum: 155 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme ve 1988 tarihli 167 No’lu İnşaat İşlerinde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi (Türkiye 23 mart 2015 tarihinde onaylamıştır). Bu sözleşmelerde yer alan haklar ve özgürlükler, havalimanı inşaatında çalışan işçilerin istemlerinin ulusal üstü insan hakları belgelerinde yer alan dayanaklarını teşkil eder. Bu hak ve özgürlükler ise ihsan edilmemiş yüzyıllar süren dünya işçi sınıflarının mücadeleleri sonucu kazanılmıştır. Bülent Tanör’ün tarifini hatırlayalım:

-Emekçi sınıfların burjuvazilere karşı yürüttükleri mücadele sonucu elde ettikleri haklara sosyal haklar adı verilir (Cogito, İnsan Hakları, YKY , s.230, İstanbul, 2000)

3. havalimanı inşaat sahasında görüldüğü gibi…