Sosyal harcamalar kısıldı, faiz harcamaları katlandı
2019 bütçesini gazetemize değerlendiren Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, hükümetin “Ücretlerin reel olarak düşürülmesi” yaklaşımıyla hareket ettiğini dile getirdi. Cumhurbaşkanlığı ve Diyanetin bütçeleri artırılırken, eğitim ve sağlık gibi sosyal harcamaların bütçedeki ağırlığının düşürüldüğüne dikkat çeken Kozanoğlu, 2017’yle karşılaştırılınca faiz ödemelerinin ise üç kat artmasının öngörüldüğünü vurguladı.
2018’in 3. çeyreği için açıklanan yüzde 1.6 büyüme rakamını değerlendiren Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, “Alt bileşenlerine baktığımız zaman ekonominin hız kesmesi nedeniyle yaşanan kriz sürecinin doğal bir sonucu olarak üretim büyük ölçüde ihracata yönlendirildi. İthalatta da, özellikle üretim için girdi oluşturan ham madde ve ara maddelerin ithalatı döviz kurunun sıçramaları hem de üretimin yavaşlaması nedeniyle bıçak gibi kesildi. Bu ikisinin sonucu olarak net ihracat denilen kalem yüzde 6.7 büyümeye katkı sağlamış oluyor. Diğer bir ifadeyle bir yıl öncesine göre ihracat ve ithalat aynı düzeyde kalsaydı ekonomi yüzde 5.1 daralmıştı” dedi. Bu durumun devam edebilir bir süreç olmadığına dikkat çeken Kozanoğlu, devam etti: “Nedenini stok değişim kaleminden görüyoruz. Stok değişimi büyümeye 5.6 olumsuz etki yapmış. Bunun açıklaması nedir? Şirketler özellikle yükselen döviz kuru nedeniyle ihracatı ithalatı finanse edemedikleri için ihracatta ve üretimde kullanılan ham madde ve ara mallarını stoktan tüketmişler. Bu nedenle önümüzdeki dönemde dış ticaretteki ‘olumlu’ görünümün de ortadan kalkacağını tahmin etmek zor değil.”
YATALAK OLARAK TEDAVİ ETMEYE BENZİYOR
AKP iktidarına başından b uyana ivme kazandıran inşaat sektörünün ciddi ölçüde daraldığına işaret eden Kozanoğlu, “Bütün bu büyümeye ilişkin göstergeler önümüzdeki çeyrekte başlamak üzere ekonomide bir daralma sürecine girildiğinin altını çiziyor. Ekonomide işler iyiye gidiyor söylemi döviz kurunun faiz oranlarının ve enflasyonun göreceli olarak düzelme sinyali vermesinden kaynaklanıyor. Ancak bu düzeyleriyle de faizlerin yüzde 20’lerin üzerinde seyrettiği, enflasyonun 20-25 aralığında yılı kapatacağı, döviz kuru hareketlerinin de oynaklığın sürdüğü bir tablo ekonomide kötü gidişatın devam ettiğini gösteriyor.
Bunu tıbbi bir metaforla anlatmak gerekirse komada olan bir hastanın gözünü açması ama istikrarlı bir durumda yatalak olarak hastanede tedavi görmesine benziyor.”
ÜCRETLERİN REEL OLARAK DÜŞÜRÜLMESİNİ İSTİYORLAR
Hükümetin yeni ekonomi programını da hatırlatan Kozanoğlu, “Saray rejimine neoliberal akıldan öneriler getirenler de Tl’nin değer kaybettiğini, enflasyonun yükseldiğini, böyle bir fırsat ortamında ücretleri reel anlamda düşürerek ekonominin nefes alınacağını salık veriyorlar. Oysa bu durum hem emek kesiminin yaşam standartlarının iyice düşmesine neden olur, hem de ekonomide talebin düştüğü, durgunluğun baş gösterdiği bir ortamda gelirlerini doğrudan doğruya harcamaya dönüştürecek olan dar gelirli kesimlerin ekonomiye taşıyacağı dinamizmin kaybolmasıyla sonuçlanır. Asgari ücret görüşmelerinde ve 2019’a ilişkin projeksiyonlarda Hazine ve Maliye Bakanının bu yanlış yaklaşımı benimsediği görülüyor. Bu nedenle ekonomi enflasyonla daralmanın bir arada görüldüğü stagflasyon sürecine doğru sürükleniyor” diye konuştu. (İSTANBUL/EVRENSEL)