İDEOLOJİK HEGEMONYA

Neoliberal politikaların burjuvaziye sağladığı önemli ideolojik avantajlardan biri de toplu iş sözleşmelerinin konusu bakımından oldu. Geleneksel içerik, kural olarak, işçilerin hak ve çıkarlarını düzenleyen hükümlerden oluşurken artık işletme verimliliği ve rekabet gücünü artırmayı hedefleyen hükümler de toplu iş sözleşmelerine dâhil ediliyor.

Esnek ve güvencesiz çalışmanın yarattığı işsizlik baskısı kriz dönemlerinde derinleşirken, işverenlerin sendikaları ödün pazarlıklarına zorlama güç ve eğilimleri de artıyor. İşçilerin ekonomik büyümeden pay almayışları dert edilmezken, küçülme dönemlerinde fedakarlık göstermeleri “milli görev” sayılıyor.

Burjuvazinin sınıfsal çıkarlarını “milli çıkar” kabul eden ideolojik hegemonya, işçi sınıfına bunu koruma sorumluluğunu da yüklüyor. Kendi sınıf çıkarlarının gereğini yapmak sermaye açısından hak olurken, işçilerin insanca yaşam, çalışma ve ücret talepleri ise “hainlik” olarak nitelendiriliyor.

Hukukun güvencesi altındaki hak mücadelesi sanki suçmuş gibi yansıtılarak, işçilerin sınıf çıkarları etrafında birleşmesi ve kazanılmış haklarının toplumsal talep haline gelmesi engellenmeye çalışılıyor.

O kadar ki, asgari ücret görüşmelerinin devam ettiği şu günlerde, asılan ‘insanca yaşanacak ücret’ afişleri “kamu düzenini bozduğu” gerekçesiyle toplatılıyor.

Yani işveren kanadı görüşme masasına, kamu düzeninin tümüyle kendi sınıf çıkarlarıyla özdeşleştirildiği koşullar ve bunun sağladığı olanaklarla oturuyor. Hal böyle olunca da; Milyonlarca işçi ve işçi ailesi için tek geçim kaynağı olan asgari ücret, insan onuruna yakışır bir yaşamın ortaya koyduğu ihtiyaçlar yerine işverenin yatırım hedefleri ve rekabet gücü çerçevesinde tartışılıyor.

İşçilerin alım ve yaşam gücünü tahrip eden kriz koşulları, anlamlı bir ücret düzeyinin değil düşük zammın gerekçesi haline getiriliyor.

Enflasyonda, temel tüketim harcamalarına temas etmeyen kısmi düşüşler, asgari ücreti baskılama argümanı haline dönüştürülüyor.