Türkiye’ye kırılan heykeller

TÜRKİYE’DE heykel düşmanlığı 1950’li yıllarda Atatürk heykellerine saldırıyla başladı. Daha sonraki yıllarda heykellerin çeşitlenmesiyle diğer heykeller de bu saldırılardan nasibini aldı. Öyle ki ilk balerin olan Meriç Sümen heykeline tecavüz etmeye bile çalıştılar. Devlet erkanının ileri gelenlerinin ‘ucube’, ‘Tükürürüm böyle sanatın içine’ sözleri heykellere saldıran ‘meczup’ları cesaretlendirdi. Günümüzde artarak süren saldırılardan en sonucusu Avanak Avni ve Antalya Büyükşehir Belediyesinin caddelere yerleştirdiği heykellere yapıldı. Kadıköy Belediyesi tarafından 2017 yılından yaptırılan ve Karikatür Evi’nin karşısına dikilen Avanak Avni heykelinin çalınmasının ertesinde Antalya Büyükşehir Belediyesinin cadde düzenlemeleri kapsamında Atatürk ve Işıklar Caddelerine yerleştirilen temalı heykellerin birçoğuna zarar verildi. Heykellerin bazılarının yüzleri spreyle boyanırken, bazılarının enstrümanları kırıldı. Hadi gelin yürekleri sızlatan bu saldırıları hatırlayalım...

OĞUZ ARAL’IN HEYKELİNE BALYOZLA SALDIRI

2004 yılında hayatını kaybeden Karikatürist Oğuz Aral’ın heykeli Bahadır Baruter tarafından 3.5 metre boyunda yapılmış, ölümünün birinci yıl dönümü nedeniyle Cihangir Parkı’nda açılmıştı. Açılışa Yaşar Kemal başta olmak üzere sanat camiasından isimler katılmıştı. Çok geçmeden heykele bir meczup tarafından saldırı gerçekleştirilerek ateşe verilmişti. Onarılan heykele ikinci bir saldırının ise balyozlarla gerçekleşmesi sonucu heykel onarılamaz hale gelmişti.

BİN YILLIK HEYKELE AFİŞ

Mersin’in Silifke ilçesinde, 1190 yılında Göksu Irmağı’nda boğulan Roma-germen İmparatoru Frederik Barbarossa anısına Almanya Büyükelçiliğince yapılan anıta afiş yapıştırılmış, mermerin bir kısmı tahrip edilmişti.

TOPHANE’NİN İŞÇİ HEYKELİ

Heykeltıraş Muzaffer Ertoran’ın 1973 yılında yaptığı İşçi Heykeli, İstanbul Tophane’deki İş ve İşçi Bulma Kurumu önüne yerleştirildi. İşçi heykeli defalarca uğradığı saldırılar sonucu harabe bir hale gelmişti. Muzaffer Ertoran her saldırının ardından onarıma girişmiş fakat saldırıların sonu gelmemişti. Son olarak 2016 yılında Tophane Parkı’nın bakımının ardından işçi heykeli artık orada değildi ve halen nerede olduğu bilinmiyor.

MEHMET AKSOY’UN ORGAZM VE UCUBE HEYKELLERİ

Kars’ı kuşbakışı gören Üçler Tepesi’ne dönemin AKP’LI Belediye Başkanı Naif Alibeyolu tarafından 2006’da Heykeltıraş Mehmet Aksoy’a 24.5 metre yükseklikte İnsanlık Anıtı yaptırılmıştı. Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Kars ziyaretinde İnsanlık Anıtı’nı ‘ucube’ diye nitelendirip ortadan kaldırılmasını istemesi üzerine yıkım ihalesi Afşin İnşaat’a verilerek yıkım gerçekleşti.

Mehmet Aksoy’un İnsanlık Anıtı eseri kaldırılan ilk heykel değildi. 1994 yılında dönemin Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek “Tükürürüm böyle sanata, bu heykeller orgazm halinde” diyerek Asya-avrupa Bienali’nde birincilik ödülü alan “Periler Ülkesi” heykelini kaldırtmıştı.

MÜSTEHCEN HEYKELLER

Kemer ilçe merkezindeki Çınarlı Kavşağı’na 2007 yılında, dönemin Belediye Başkanı CHP’LI Hasan Şeker tarafından yerleştirilen Zafer Sarı imzalı ‘Aşk Yağmuru’ heykeli, 29 Mart seçimlerinde başkan seçilen MHP’LI Mustafa Gül tarafından müstehcen olarak bulunarak iş makineleriyle kaldırıldı. Antalya 2’nci Bölge İdare Mahkemesi, heykelin, aynı konsept içinde aynı yerine dikilmesine karar verdi.

‘BİR KARİKATÜRİSTİN BİR KARİKATÜRİSTE AÇTIĞI DAVA’

Geçmişte gazeteci, heykeltıraş ve karikatürist olduğu bilinen Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen’in “Çekirdek Çitleyen Eşek” heykelinin kulakları çalınarak saldırıya uğrayan heykeller listesine girdi. Fakat Heykeltıraş Tankut Öktem’in Kara Kız isimli heykeli 2015 yılında resturasyon çalışmaları altında kayba uğramış. Büyükerşen heykel ile ilgili olarak ‘Özgürlük Heykeline benzemekte, beton gibi bir şey’ cevabını vermişti. Büyükerşen’in, kendisiyle ilgili bir karikatürü sosyal medyada paylaşan 22 yaşındaki üniversite öğrencisine açtığı dava ise tarihe “Bir karikatüristin bir karikatüriste açtığı dava” olarak geçti!