Ab’den Türkiye’ye Akdeniz uyarısı
DOĞAL GAZ RANTINI PAYLAŞIM KAVGASI
Akdeniz’deki hidrokarbon zenginliğinden kimin daha fazla pay alacağına dair uluslararası kapışma sürüyor. Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, Türkiye’nin Kıbrıs Adası yakınlarındaki doğal gaz arama faaliyetleriyle ilgili, “Avrupa Birliği Türkiye’ye karşı net bir mesaj yollamalı” dedi. AB adına yapılan açıklamada da Türkiye’nin bölgedeki faaliyetini durdurması talep edildi.
‘TÜRKİYE MASAYA GELMELİ’
Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, Romanya’nın Sibiu kentinde düzenlenen AB liderler zirvesinin ardından yaptığı açıklamada, Doğu Akdeniz’deki gelişmeleri Güney Kıbrıs (Kıbrıs Cumhuriyeti) Lideri Nikos Anastasiadis ile birlikte gündeme taşıdıklarını belirtti. Çipras, “Mayıs ve haziran aylarındaki zirvelerde, Türkiye eğer tahrik edici tutumuna devam ederse AB gerekli adım ve önlemleri ele almalı. Türkiye, tek taraflı adımlar yerine diğer Akdeniz ülkeleri gibi masaya gelerek konuşmalı” dedi. Çipras, Ab’nin Doğu Akdeniz’deki enerji kaynaklarını ve jeopolitik çıkarlarını koruması gerektiğini savunarak, “AB Türkiye’ye karşı net bir mesaj yollamalı” dedi.
AB’DEN TÜRKİYE MESAJI
Avrupa Birliği de Türkiye’nin doğal gaz arama çalışmalarına ilişkin Güney Kıbrıs’ın yanında olduklarını belirten mesajlar verdi. Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, Zirve sonrası yaptığı açıklamada “Avrupa Birliği, Kıbrıs’ın arkasındadır ve Türkiye’den de AB üyelerinin egemenlik haklarına riayet etmesini beklemektedir” ifadelerini kullandı.
Almanya Başbakanı Angela Merkel de benzer bir mesaj verdi. Merkel, “Kıbrıs Cumhurbaşkanı bugün Türkiye’nin faaliyetlerini anlattı ve bunları onaylamadıklarını belirtti. Bizden, Türkiye ile bir temas varsa, Kıbrıs’ın çıkarlarını savunmamızı rica etti. Biz de bunu yapacağız” dedi. Merkel, Türkiye’ye yaptırım konusunun ise gündeme gelmediğini belirtti.
DOĞU AKDENİZ’DE NELER OLUYOR?
2010’da Doğu Akdeniz’de zengin hidrokarbon yatakları keşfedildi. Bunun üzerine enerji tekelleri bölgeye akın etti. Abd’nin Noble ve Exxon Mobil şirketlerinin yanı sıra İtalyan ENI ve Fransız Total şirketleri Güney Kıbrıs ile anlaşmalar yaptı ve bölgede çalışmaya başladı. Amerikan enerji şirketi Exxon Mobil’in araştırmalarına göre Kıbrıs’ın güneyindeki yataklarda 227 milyar metreküp civarında doğal gaz var. Bu da 40 milyar avrodan fazla ekonomik getiri anlamına geliyor. Taraflar da Kıbrıs’ın iki parçasındaki hakların çıkarlarını değil bu ekonomik rantı nasıl ele geçirecekleriyle ilgileniyorlar.
TÜRKİYE SONDAJ GEMİSİ GÖNDERİNCE...
Exxon Mobil’in, 2018 yılı sonunda adanın güneyindeki 10 numaralı parselde doğal gaz aramaya başlaması Türkiye hükümetinin tepkisiyle karşılaştı. Kıbrıslı Türklerin haklarını koruduğunu iddia eden Türkiye yönetimi ise ilk sondaj gemisi Fatih’i, savaş gemileri korumasında bölgeye gönderdi ve gemi, Kuzey Kıbrıs’ın (KKTC) ruhsat verdiği bölgelerde doğal gaz aramalarına başladı. Hükümet, ikinci sondaj gemisi Yavuz’un da yakında doğal gaz arama faaliyetlerine başlayacağını açıkladı.
Yunanistan, Avrupa Birliği, Mısır, İsrail ve ABD ise bu adıma tepki gösterdi. Abd’den faaliyeti durdurma çağrısı geldi.
Güney Kıbrıs ve Yunanistan, Fatih sondaj gemisinin faaliyetlerinin Kıbrıs’ın münhasır ekonomik bölgesinin ihlali olduğunu söylüyor. Aslında Güney Kıbrıs da, 2004’te tek taraflı olarak kendi bitişik bölgesini 24 mile, münhasır ekonomik bölgesini de (MEB) 200 mile çıkarmıştı. Bu konuda Türkiye’nin Birleşmiş Milletlere yaptığı itirazlar bulunuyor. Öte yandan Avrupa Birliği de Doğu Akdeniz’deki enerji politikaları konusunda, kendi çıkarları gereği Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ı destekliyor.
BORU HATTI ANLAŞMASI
Doğu Akdeniz’de doğal gaz arama ve çıkarma faaliyeti yürüten ülkeler arasında İsrail, Mısır ve Lübnan da bulunuyor.
Mart ayında İsrail’de bir araya gelen İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Kıbrıslı Rumların Lideri Anastasiadis, Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras ve ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Kıbrıs’ın güneyinde çıkarılacak doğal gazın Avrupa’ya taşınması için inşa edilmesi planlanan boru hattı projesini görüştü. 2 bin 100 kilometre uzunluğunda olması ve 2025 yılında faaliyete girmesi planlanan boru hattının maliyetinin yaklaşık 6 milyar avro olacak. Plana göre doğal gaz, Girit üzerinden Yunanistan’a, oradan da İtalya’ya taşınacak.
ERDOĞAN NATO’DAN YARDIM İSTEMİŞTİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 6 Mayıs’ta Ankara’da yapılan NATO Konseyi ve NATO Akdeniz diyaloğu ortakları toplantısında “Türkiye’nin ve KKTC’NIN Doğu Akdeniz’deki meşru hakları da tartışma götürmez. NATO’NUN bize gerilimlerin önüne geçmek için destek olmasını bekliyoruz. Ülkemizin bazı alanlarda farklı görüşleri olabilir. Ancak ortak tehditlerle birlikte tutarlı şekilde mücadele etmek bu ittifakın öncelikli şartıdır” demişti.
Perşembe akşamı konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de KKTC’NIN Türkiye Petrollerine devrettiği ruhsat sahalarında faaliyete devam edildiğini belirterek, “Doğu Akdeniz’de bir oldubitti yaparak ruhsat sahalarımızdaki arama çalışmalarımıza halel getireceklerini düşünenler büyük yanılgı içerisindedir. Kıta sahanlığımız içerisinde gerçekleştirdiğimiz sismik arama ve sondaj faaliyetlerine saygı duyulmasını bölge içi ve dışı tüm taraflardan beklemekteyiz” dedi. (DIŞ HABERLER)