Üreticinin kaybı 225 milyon lira
CHP Trabzon Milletvekili Ahmet Kaya, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından yapılan yanlış randıman tespitleri nedeniyle 250 milyon Tl’nin uçtuğunu ve üreticinin mağdur olduğunu söyledi. TBMM’DE konuya ilişkin bir basın toplantısı düzenleyen Kaya, kısa süre önce Trabzon’da üretici ve tüccarlarla yaptığı görüşmeler ile TMO depolarında yaptığı incelemeler sonucunda tespit ettiği sıkıntıları aktardı.
Tmo’nun fındık fiyatının düşürülmesini önlemek ve serbest piyasada fiyat dengesinin kurulması için bulunduğuna dikkat çeken Kaya, “Yaptığımız çalışma sonucunda Tmo’nun piyasada olmasının fındık üreticilerimizde büyük bir umut yarattığını fakat, Tmo’nun fındık alımında yaptığı birtakım uygulamalar nedeniyle üreticiyi tüccarın ve piyasanın insafına terk ettiğini tespit ettik” diyerek şöyle devam etti:
‘FİYAT NİYE DÜŞTÜ?’
“TMO, fındık alımlarında çeşitli gerekçelerle ve özellikle nem oranının yüzde 6’nın üzerinde olduğu gerekçesiyle birçok üreticiyi geri göndermektedir. Oysaki fındık fabrikaları yüzde 7 nem oranına kadar fındık alımı yapmaktadır. Bu durumda ne oluyor? Fındığını satamayan üretici fındığını aracına geri yüklüyor, tekrar harmana getirip serip kurutmaya çalışıyor ya da tüccara gidip fındığını satmaya çalışıyor. Dolayısıyla git-gel masrafı nedeniyle kendisine ek bir maliyet çılan üretici Tmo’nun almadığı fındığı daha düşük fiyatla tüccara satmak zorunda bırakılıyor. Karadeniz Bölgesi iklim özellikleri nedeniyle nem oranının yüksek olduğu bir bölgedir. TMO bu konuda üreticiyi mağdur etmeyecek alternatif çözümler üretmelidir. Nem firesi düşerek üreticinin fındığını almalıdır.”
‘TMO, SAĞLIKLI RANDIMAN TESPİTİ YAPAMIYOR’
Fındık alımında bir başka önemli sorunun da randıman tespitinde yaşandığını açıklayan Kaya, “Fındığın kalitesini ve fiyatını belirlemek için randıman tespiti yapılmaktadır” diyerek şu tespitlerde bulundu:
“Tmo’nun randıman belirleme uygulamasında büyük bir sıkıntı olduğunu tespit ettik. TMO küçük boyutlu ama tam dolu fındığı, kabuğu çatlak fındığı ve siyah lekeli fındığı da buruşuk fındık sınıfına katmaktadır. Tüccar ise bunları sağlam iç saymakta, sadece olgunlaşmasını tamamlamayan fındıkları buruşuk saymaktadır. Dolayısıyla aynı bahçeden toplanan, aynı harmanda kurutulan, aynı çuvalla satışa götürülen fındık TMO’DA 48 randıman olarak belirlenirken, tüccarda 51-52 hatta 53 randıman olarak hesaplanabilmektedir.
Yaptığımız araştırmalar sonucunda Tmo’nun aldığı tüm fındıkların randımanını eksik tespit ettiği, bu eksik tespitin 3-4 hatta 5 randımana kadar çıktığı ve üreticin bu nedenle büyük zarara uğratıldığını tespit ettik. Fındıkta randıman demek para demektir. Bugün 1 randıman fındık yaklaşık 33 kuruşa karşılık gelmektedir.
TMO, üreticiden aldığı her 1 kg fındığın fiyatını 1-1.5 lira eksik belirlemekte üreticiyi mağdur etmektedir” diyen Kaya, TMO’YA 1 ton fındık getiren üretici eksik randıman tespiti nedeniyle 1000-1500 TL zarar etmekte, haksızlığa uğramaktadır. TMO bu yıl ortalama 180 bin ton fındık almayı hedeflemektedir. Kiloda 1-1.5 TL.
Üreticinin kaybı 180 bin tonda yaklaşık 225 milyon TL eski parayla 225 trilyon demektir. Üreticin cebine girmesi gereken bu para üreticinin hakkıdır, emeğidir, alın teridir. Tmo’nun yanlış randıman tespiti nedeniyle üreticinin mağdur edilmesini, birilerinin üreticinin sırtından haksız kazanç sağlamasını kabul edemiyoruz. Ve Üreticimiz adına soruyoruz; fındık üreticimizin hakkı olan bu para kimlerin cebine girmektedir?” (EKONOMİ SERVİSİ)